گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، سینمای مقاومت همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی و با شکل‌گیری جریان دفاع مقدس تنها با فاصله چندماهه و پس از ساخت فیلم «مرز» به کارگردانی جمشید حیدری و نقش آفرینی داوود رشیدی و سعید راد متولد شد.
حیدری کارگردان «مرز» که روایتی از یک دهکده مرزی است که با ورود یک سوار زخمی دست‌خوش اتفاقاتی می‌شود در توضیح نحوه شکل‌گیری این اثر سینمایی گفته است: «در شهریور ۵۹ صدایی از جنگ به گوش رسید و در همان ایام در هواپیما با سربازی زخمی روبه‌رو شدم. رشادت‌های این سرباز که حامل نامه‌ای از مرز به سمت پادگان بوده و توسط گشتی‌های عراقی زخمی شده بود بسیار مرا تحت تأثیر قرار داد و جرقه ساخت فیلم «مرز» در ذهنم شکل گرفت».
پس از تولید چند اثر سینمایی در این ژانر، مسوولین فرهنگی کشور در اقدامی مبتکرانه جشنواره فیلم «دفاع مقدس» را ایجاد کردند تا آثار حوزه دفاع مقدس در آن به رقابت گذاشته شود و انگیزه فیلمسازان برای تولید در این زمینه افزایش داده شود. این رویداد تا روزهای پایانی دفاع مقدس به طور مداوم برگزار شد.
جنگ تحمیلی موجب شد تا بسیاری از سینماگران، سینما را در تجربه‌ای جدید با جنگ دنبال کنند و فیلم‌هایی که در بستر جنگ ساخته شده هیجان و حادثه را با حالات عرفانی و عدالت طلبی افراد در بطن جنگ پیوند زند که می‌توان به فیلم‌های «نینوا» ساخته رسول ملاقلی پور، «آوای غیب» ساخته سعید حاجی‌میری، «پرواز در شب» ساخته رسول ملاقلی پور، «انسان و اسلحه» ساخته مجتبی راعی و «مسلخ عشق» ساخته کمال تبریزی اشاره کرد.
از طرفی دیگر جنگ به مدد جلوه‌های ویژه تحرک بیشتری پیدا کرد ولی موضوع داستان و پایان آن کاملاً مشخص است. فیلم‌هایی مانند بلمی به سوی ساحل ساخته رسول ملاقلی پور، کانی مانگا ساخته سیف الله داد، عقاب‌ها ساخته ساموئل خاچیکیان، افق ساخته رسول ملاقلی پور و عروسی خوبان ساخته محسن مخملباف نمونه‌های موفق این نوع سبک‌ها در زمان جنگ هستند. در طول سالهای جنگ دوربین‌های سینماگران روی صحنه‌های جنگی بیشتر زوم کردند و اگر گاهی هم گوشه چشمی به پشت جبهه داشتند بازهم بیشتر می‌خواستند، میدان جنگ را نشان دهد.
سکانس بعدی برای سینمای دفاع مقدس به دهه ۷۰ برمی‌گردد. در این دهه آثار سینمایی به اتفاقات درون جبهه و بازگشت رزمندگان به شهرها می‌پرداخت به همین خاطر نوع جدیدی از آثار سینمایی دفاع مقدس در این دهه خلق شدند.
در این دسته آثار می‌توان به دیده‌بان (ابراهیم حاتمی‌کیا ۱۳۶۸)، دندان مار (مسعود کیمیایی ۱۳۶۸)، مهاجر (ابراهیم حاتمی‌کیا ۱۳۶۸)، در کوچه‌های عشق (خسرو سینایی ۱۳۶۹)، بازی بزرگان (کامبوزیا پرتوی ۱۳۶۹)، باشو، غریبه کوچک (بهرام بیضایی ۱۳۶۹)، هور در آتش (عزیز الله حمیدنژاد ۱۳۷۰)، عملیات کرکوک (جمال شورجه ۱۳۷۰)، از کرخه تا راین (ابراهیم حاتمی‌کیا ۱۳۷۱)، سجاده آتش (احمد مراد پور ۱۳۷۲)، جنگ نفت‌کش‌ها (محمد بزرگ‌نیا ۱۳۷۲)، آخرین شناسایی (علی شاه‌حاتمی ۱۳۷۲)، حمله به اچ۳ (شهریار بحرانی ۱۳۷۳)، کیمیا (احمدرضا درویش ۱۳۷۳)، سفر به چذابه (رسول ملاقلی‌پور ۱۳۷۴)، بوی پیراهن یوسف (ابراهیم حاتمی‌کیا ۱۳۷۴)، لیلی با من است (کمال تبریزی ۱۳۷۴)، دکل (عبدالحسن برزیده ۱۳۷۴)، مردی شبیه باران (سعید سهیلی ۱۳۷۵)، آژانس شیشه‌ای (ابراهیم حاتمی‌کیا ۱۳۷۶)، یورش (محسن محسنی‌نسب ۱۳۷۶)، براده‌های خورشید (محمدحسین حقیقی ۱۳۷۶)، هیوا (رسول ملاقلی پور ۱۳۷۷)، روبان قرمز (ابراهیم حاتمی‌کیا ۱۳۷۷) و متولد ماه مهر (احمدرضا درویش ۱۳۷۸) اشاره کرد.
دهه 80 آغاز پوست اندازی سینمای دفاع مقدس به لحاظ فرم و محتوا بود. هرچند اصل سینمای دفاع مقدس در آثار این دهه به خوبی نمایش داده شد اما نوع نگاه فیلمسازان از دریچه جدیدی به این بخش از تاریخ معطوف شد. دهه ۸۰ با رویکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی اصلی سینمای کشور تولیدات این ژانر مهم و تاثیرگذار سینما از هر دهه کمتر شد اما سینمای دفاع مقدس در این دهه به پختگی قابل توجهی رسید.
از آثار مهم این دهه می‌توان به فیلم‌های عیسی می‌آید (علی ژکان ۱۳۸۰)، ترکش‌های صلح (علی شاه‌حاتمی ۱۳۸۰)، نغمه (ابوالقاسم طالبی ۱۳۸۰)، آوازهای سرزمین مادری‌ام (بهمن قبادی ۱۳۸۱)، دیوانه‌ای از قفس پرید (احمدرضا معتمدی ۱۳۸۱)، اشک سرما (عزیزالله حمیدنژاد ۱۳۸۲)، خداحافظ رفیق (اپیزود اول، دوم و سوم) (بهزاد بهزادپور ۱۳۸۲)، دوئل (احمدرضا درویش ۱۳۸۲)، طبل بزرگ زیر پای چپ (کاظم معصومی ۱۳۸۳)، گیلانه (رخشان بنی‌اعتماد ۱۳۸۳)، شب بخیر فرمانده (انسیه شاه‌حسینی ۱۳۸۴)، اتوبوس شب (کیومرث پوراحمد ۱۳۸۵)، پاداش سکوت (مازیار میری ۱۳۸۵)، روز سوم (محمدحسین لطیفی ۱۳۸۵)، میم مثل مادر (رسول ملاقلی‌پور ۱۳۸۵)، نفوذی (احمد کاوری ـ مهدی فیوضی ۱۳۸۷)، شب واقعه (شهرام اسدی ۱۳۸۸)، بدرود بغداد (مهدی نادری ۱۳۸۸) و سیزده ۵۹ (سامان سالور ۱۳۹۰) اشاره کرد که از موفق‌ترین فیلم‌های دفاع مقدس دهه ۸۰ محسوب می‌شوند.
جشنواره فیلم دفاع مقدس پس از چندین دوره برگزاری به جشنواره مقاومت تغییرنام داد تا ضمن پرداختن به مسئله دفاع مقدس جریان مقاومت بین‌المللی منطقه و جهان اسلام را نیز پوشش دهد. این رویداد مهم سینمایی اگرچه در سالهای گذشته کمتر مورد توجه قرار داشت اما پس از شکل‌گیری جریان مقاومت در کشورهای فلسطین، لبنان، سوریه و عراق رویکرد جدیدی پیدا کرد.
پانزدهمین جشنواره مقاومت در حالی امسال به دبیری محمد خزاعی با کمبود بودجه برگزار شد که توانست توجه بسیاری از هنرمندان و جریان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را به خود جلب و آثار متعددی از کشورهای مختلف را میزبانی کند و در کشورهای سوریه، عراق، لبنان هفته‌های فیلم مقاومت برگزار کند.
موفقیت جشنواره در این دوره مسوولین سیاست‌گذار جشنواره را متقاعد کرد تا پیشنهاد برگزاری سالانه جشنواره از سوی سردار غلامحسین غیب‌پرور رئیس سازمان بسیج مستضعفین به عنوان حامی جشنواره در آیین اختتامیه این رویداد مطرح شود. با این وجود سوالات زیادی پیرامون چگونگی برگزاری سالانه این رویداد سینمایی وجود دارد چراکه سینمای ایران سالانه تعداد کمی اثر سینمایی در این ژانر مهم و اثرگذار در چرخه تولید دارد درحالی که برای موفقیت و تاثیرگذاری بین‌المللی این جشنواره نیازمند تولید آثار فاخر سینمایی هستیم که بتواند حرف ملت‌های منطقه را مطرح کند و این مهم نیازمند سیاست‌گذاری و ریل‌گذاری از سوی مسوولین فرهنگی کشور است.
انتهای پیام/ 121
