«روزه خاص‌ الخاص»؛ روزه‌ قلب است

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس: این‌گونه نیست که روزه‌ی تمام افراد با همدیگر برابر یا یکسان باشد بلکه هر کدام بنابر معرفت و عملشان جایگاه و مرتبه‌ای دارند.

عرفا روزه را به سه درجه تقسیم کرده‌اند:

یک_ روزه عام

آن پائین‌ترین و سطحی‌ترین مرتبه روزه است. یعنی عبارت است از نگه‌داشتن شکم و شهوت و ترک آنچه که ظاهر روزه را باطل می‌کند.

دو_روزه خواص

این روزه مرتبه‌ای بالاتر از روزه عام است که در آن علاوه‌بر نگه داری شکم و شهوت، از چشم گوش زبان دست پا و جمیع جوارح خود مواظبت می‌کنند تا حرامی مرتکب نشوند کلام حضرت صادق علیه‌السلام به این محتوا اشاره دارد که هر گاه روزه شدی روزه باشد چشم و گوش و مو و پوست و فرمودند: چنین نباشد که روزی ‌که روزه هستی با روزی‌که روزه نیستی یکسان باشد.

پیامبر نیز فرمودند: پنج چیزی که روزه را افطار می‌دهد: دروغ، غیبت، سخن‌چینی، قسم دروغ و نگاه شهوت‌آلود است.

سوم_ روزه خاص الخاص این روزه به مراتب بالاتر و بهترین و کامل‌ترین درجه روزه را دارد این روزه از جسم بیرون آمده و روح وابسته‌است و آن روزه‌ای است که در آن به‌روزه قلب تعبیر شده است. روزه‌دار در این حالت تمام افکار غیرخدایی را از دنیا و غیر آن برخورد حرام کرده و حتی فکر نمی‌کند. هنگام افطار با چه افطار کند در این قسم مربوط به مجردی که فکر دنیایی به مغزش آمد در واقع افطار کرده مگر دنیایی باشد که سبب اضافه شدن به دین شود.

می‌گویند اگر کسی همت خود را صرف این‌موضوع کرد که با چه افطار کند بر او خطیئه نوشته می‌شود زیرا این از کمی یقین و اطمینان او به فضل خدا و رزق موعود می‌باشد البته که این مرتبه خاص انبیا صدیقین و مقربین است.

همه‌ باید تلاش کنند که از مرحله‌ای روزه‌ی عام عبور و به مرحله‌ی خاص آن برسند تا روزه‌ی آن‌ها دارای روح ایمان قوی شود و بر قلب آن‌ها مؤثر واقع شود، تنها مصداق کسانی نباشند که سهم آنان از روزه فقط تشنگی و گرسنگی باشد و در قیامت به‌خاطر گناهانی که مرتکب شده‌اند از غیبت تهمت گرفته تا بدزبانی باطن و ثواب روزه خود را از بین برده‌اند و خود را گرفتار عذاب کند.

یک: ادب روزه

اعمال انسان دارای ادب مخصوص خود هستند و ما باید رعایت ادب در تمام اعمال خود کنیم بویژه انچه مربوط به ارتباط با معبود است بررسی برخی از اداب روزه داری می‌پردازیم.

الف-پرهیز از دعوا است رسول خاتم علیه‌السلام فرمودند: هر بنده‌ای روزه باشد به او دشنام دهند و او در جواب آن‌ها بگوید من روزه‌ام سلام‌علیکم خداوند به ملائکه می‌فرمايد: ای ملائک این بنده‌ی من با روزه‌اش به من پناه آورد او را از آتش جهنم دور کنید و وارد بهشت کنید.

دو- خود را آراستن

آراسته بودن ظاهر یکی از وظیفه مؤمنان در همه حال است و اما در حالت روزه که حالتی معنوی است بهتر و نیکوتر است. امام مجتبی علیه‌السلام می‌فرمایند: تحفه روزه‌دار آن است که محاسن خود را روغن بزند و لباس خود را تمیز کند تحفه زن روزه‌دار این است که موی خود را شانه و لباسش را تمیز کند.

سه- ترک مکروهات

حضرت صادق علیه‌السلام از قول پیامبر می‌فرماید: خداوند عزوجل شش چیز را بر من ناخوشایند و مکروه دانستند و من نیز آن‌ها را برای اوصیا و اولادم و شیعیان آن‌ها ناخوشایند می‌دانم عبث در نماز، رفث در صیام، منت بعد از صدقه، مسجد رفتن با حالت جنابت، سرک کشیدن در خانه مردم و خندیدن در بین قبرها است شایسته این است که انسان هنگام که روزه است خود را مزین به اخلاق نیکو کند و از مکروهات نیز دوری کند.

چهار- خواب قیلوله

حضرت ابوالحسن اول فرمودند:خواب قیلوله کمی قبل‌تر از اذان ظهر انجام دهید زیرا خداوند روزه‌دار را در خواب غذا و آب می‌دهد.

پنج- خوش‌بو کردن

خوش‌بو بودن نیز یکی دیگر از آداب نیکو است که انسان باید در همه حال آنرا رعایت کنند بویژه در حالت روزه. از سنت‌هایی است که پیامبر و ائمه علیهم‌السلام در همه حالات به آن اصرار و مداومت داشتند به‌ویژه در ماه رمضان است. امام صادق علیه‌السلام فرمود: هر کسی هنگام روزه از اول روزه خود را خوش‌بو سازد عقلش از بین نمی‌رود.

امام حسین علیه‌السلام هنگامی‌که روزه می‌گرفت با عطر خود را خوش‌بو می‌کرد و می‌فرمود: عطر تحفه روزه‌دار است.

پنج: پرهیز از قسم

قسم خوردن در حالت عادی امری ناپسند و ناشایست است بنابراین برای روزه‌دار دوچندان ناشایست است. حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند: هر گاه یکی از شما روزه گرفت با کسی دعوا نکند، فورا به قسم خوردن رو نیاورد نادانی و سبک‌سری نکند اگر کسی در برابر او سبک‌سری کرد تحمل نماید.

هفت: طی ماه رمضان سفر نرود
بعضی‌ها با خود خیال می‌کنند که از آدم‌های زرنگی هستند و می‌خواهند زیر روزه در گرمای تابستان در بروند برای همین ماه رمضان مهیای سفر می‌شوند درحالی‌که دین برخلاف این اشاره دارد و سفر کردن در ماه رمضان را شایسته نمی‌داند.

ابوبصیر از حضرت صادق علیه‌السلام سؤال کرد قربانت برم آقا ماه رمضان می‌رسد چند روزی را روزه می‌گیرم تااینکه عشق زیارت جدتان سیدالشهدا علیه‌السلام مرا بی‌قرار می‌کند. آیا در ماه رمضان او را زیارت کنم و ایام رفت‌وبرگشت را افطار کنم؟ یا این‌که بمانم، یکی دو روز بعد از عید فطر بمانم و بعد مشرف شوم؟ فرمودند: بمان تا فطر شود عرض کردم فدایتان شود این‌که بمانم بهتر است؟ فرمود: بله آیا قرآن نخواندی؟ که فرمود: هر کس ماه رمضان را در وطن خود حاضر بود روزه بگیرد.

راوی از امام صادق علیه‌السلام سؤال کرد چه می‌فرمایید در مورد مردی که ماه رمضان بر او وارد شده و او در وطن خود مانده و قصد بیرون رفتن را ندارد پس به فکر سفر می‌افتد امام ساکت شدند و راوی چند بار سوال را تکرار کردند و امام علیه‌السلام ساکت بود تااینکه فرمود: بماند بهتر است مگر حاجتی دارد که ناچار است برود یا بر تلف شدن مالش می‌ترسد.

امام صادق علیه‌السلام فرمودند: سفر نکند در ماه رمضان مگر برای حج یا عمره یا مالی که بر تلف شدن آن می‌ترسد و یا زراعتی که وقت آن رسیده یا برادری که دارد بر هلاکت او می‌ترسد. و حتی برای تلف شدن مال برادرش نیز خارج نشود تا شب بیست و سوم ماه بگذرد آنگاه اگر خواست خارج شود.

هشت-کراهت پرخوری در ماه رمضان

خیلی‌ها فکر می‌کنند چون زمان روز در طول ماه رمضان زیاد است و ما حدود پانزده ساعت را روزه هستیم پس باید تا می‌توانیم در سحرها و افطارها پرخوری کنیم تا جبران آنچه که از تلف شده اسب بشود درحالی‌که دیدگاه دین این امر را نمی‌پسندد امام صادق فرمودند: من هر گاه در ماه رمضان مسافرت بروم نمی‌خورم مگر به‌اندازه‌ی قوت و خود را زیر آب نمی‌کنم.

نه: زیاد قرآن بخوانیم

یکی دیگر از توفیقات بسیار بزرگی که خداوند به بنده‌های خود نصیب کرده‌ است و از ایامی دیگر بیشتر می‌توان از آن بهره برد ثواب مضاعفی است که برای قرائت قرآن در نظر گرفته شد.

امام رضا (ع) فرمود: هر کسی در ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را تلاوت کند مانند آن است که در غیر ماه رمضان قرآن را ختم کند و روایت شده از خود حضرت رضا در ماه رمضان 10 مرتبه قرآن را ختم می‌کرد.

انتهای پیام/ 121