قیام ۱۵ خرداد؛ زمینه‌سازی بروز انقلاب اسلامی
به گزارش خبرنگار داخلی دفاع‌پرس، خبر دستگیری امام به سرعت در قم و مناطق اطراف پیچید. زنان و مردان از روستا‌ها و شهر‌ها به طرف منزل رهبر خود حرکت کردند. شعار اصلی جمعیت «یا مرگ یا خمینی» بود که از تمام فضای قم به گوش می‌رسید. خشم مردم آنچنان بود که ابتدا مأموران پلیس پا به فرار گذاشتند.
مروری بر اتفاقات قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲
صبحگاه پانزده خرداد خبر دستگیری امام خمینی (ره) به تهران، مشهد، شیراز و دیگر شهر‌ها رسید و وضعیتی مشابه قم پدید آورد. مردم ورامین و شهرک‌های اطراف به طرف تهران سرازیر شدند. تانک‌ها و ابزار زرهی و نیروهای نظامی برای جلوگیری از ورود معترضان به شهر در سه راهی ورامین با جمعیت درگیر شدند و جمع زیادی از راهپیمایان را به خاک و خون کشیدند. جمعیت انبوهی در حوالی بازار تهران و مرکز شهر نیز گرد آمده آمدند.
۱۵ خرداد در تهران و قم حکومت نظامی برقرار شد، اما با این وجود، روز‌های بعد نیز تظاهرات وسیعی برپا بود که در هر مورد به درگیری خونین انجامید. با دستگیری رهبر نهضت و کشتار وحشیانه مردم در ۱۵ خرداد ۴۲، قیام به ظاهر سرکوب شد.
پس از واقعه پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ با وجود سانسور‌های شدید رژیم، خبر‌های دستگیری امام خمینی (ره) و قیام ۱۵ خرداد در مدت کوتاهی نه تنها در سراسر کشور، بلکه به فراتر از مرز‌ها گسترش یافت و موجی از نفرت و خشم ضد رژیم به راه افتاد. حوزه‌های علمیه نجف، کربلا و کاظمین به حمایت از امام خمینی (ره)، تلگراف‌هایی به سران کشور‌های اسلامی و سازمان‌های بین المللی مخابره و کشتار پانزدهم خرداد رژیم را به شدت محکوم کردند. تمام این اتفاق‌ها در حالی صورت می‌پذیرفت که در مطبوعات کشور هیچ خبری از حقایق و وقایع منعکس نمی‌شد.
جنبش پانزده خرداد، اگرچه واکنش طبیعی مردم مسلمان در برابر مصوٌبات خلاف اسلام رژیم و بازداشت امام خمینی (ره) بود و آزادی فوری ایشان را در برنداشت. از این رو، اعتراض‌ها از همه نقاط ادامه داشت و سرانجام علمای طراز اوٌل کشور، برای چاره‌جویی در تهران اجتماع کردند. رژیم حاکم که از یک پانزده خرداد دیگر بیمناک بود، کوشید آن‌ها را پراکنده سازد و قدمی در راه خواست آن‌ها برندارد. از طرفی مراجع تقلید، اعلامیه‌ای صادر کردند، مبنی بر این که امام خمینی (ره) مجتهد جامع الشرایط و مرجع تقلید است و برپایه قانون از محاکمه و تعرٌض مصون است. سپس با انتشار این مطلب، رژیم خود به خود مجبور شد، برای فرو نشاندن نارضایتی‌های عمومی، امام خمینی (ره) را آزاد کند.
آثار قیام ۱۵ خرداد و بسترسازی انقلاب
با نهضت پانزده خرداد پرده ریاکاری از چهره شاه و حکومت او برافتاد و شاه ناچار شد ماهیت ضددینی و ضداسلامی خود را آشکار کند و همین امر یکی از عوامل مهم آگاهی مردم و یکی ازموجبات سقوط وی شد.
پیش از پانزده خرداد، از آنجا که تضاد میان اسلام و سلطنت به صراحت اعلام نشده بود شاه و همراهان او می‌توانستند در فرصت‌های مناسب خود را طرفدار اسلام و مرجعیت و روحانیت وانمود کنند و با تظاهر به مذهبی‌بودن، برای خود در میان توده مردم مسلمان، کم و بیش پایگاهی دست و پا کنند اما پس از پانزده خرداد برای رژیم شاه دو راه بیش باقی نمانده بود؛ یا قبول شکست در برابر نهضت اسلامی و یا مبارزه صریح با اسلام و روحانیت و مرجعیت، و شاه ناچار برای نجات خود راه دوم را انتخاب کرد.
هرچند که این راه، با آنکه در ابتدا برای او پیروزی‌های زودگذری فراهم آورد، ولی نظام طاغوت رابه صورت قطعی در سراشیب سقوط قرار داد، زیرا ماهیت منافقانه وی را برملا ساخت و دشمنی وی را با اسلام علنی کرد.
هر نهضت و انقلابی یک نقطه شروع و آغازی دارد. جرقه اصلی انقلاب اسلامی نیز پانزده سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در خرداد ۱۳۴۲ زده شد.
اگرچه جنبش بیدارگرانه امام خمینی (ره) از مدتی قبل آغاز شده بود، اما قیام خونین مردم ایران در ۱۵ خرداد این سال علیه نظام مستبد شاهنشاهی بود که ایشان را به‌عنوان رهبر نهضت اسلامی ایران مطرح کرد.
در تاریخ زندگی سراسر حماسه و مبارزه امام خمینی علیه رژیم مستبد سلطنتی، نهضت ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ یک نقطه عطف محسوب می‌شود؛ به طوری که انقلاب اسلامی ایران را تداوم قیام ۱۵ خرداد می‌دانند. این قیام، مبارزه‌ای بود که سه عنصر اسلام، امام خمینی و مردم، پایه‌ها و عوامل اصلی تشکیل دهنده آن بودند. قیام خرداد ۴۲ (ژوئن ۱۹۶۳) اگر چه به شدت سرکوب شد و یک سال بعد، تبعید امام خمینی به ترکیه و سپس عراق را به دنبال اشت، ولی پس از این قیام بود که روحانیت ایران جنبش مبارزه با رژیم مستبد محمدرضا پهلوی و حامیان امریکائیش را گسترش داد.
گزارش از امیر قشقایی
انتهای پیام/ ۳۵۱
