به گزارش خبرنگار سیاسی دفاع‌پرس، کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ که یکی از تلخ‌ترین وقایع تاریخ معاصر ایران در کنار بسیاری از وقایع دیگر مانند قحطی و کشته شدن میلیون‌ها ایرانی در جریان دو جنگ جهانی، اشغال ایران توسط متفقین، دوران خفقان رضاخانی، انقلاب سفید و دین‌زدایی است که ملت ایران هیچ‌گاه آن را فراموش نخواهد کرد.
در واقع با وقوع کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ که نقش محوری انگلیس و آمریکا در آن محرز است، سرنوشت یک ملت برای آبادانی و خروج از فقر و فلاکت را دچار تغییر و تحولات اساسی کرد.
ملت ایران که در دوره حکومت رضاخان به معنی واقعی کلمه در خفقان و ستم‌شاهی قرار داشت به سبب بی‌کفایتی مدیران وقت و غارت متفقین در جنگ جهان دوم تحت بدترین شرایط اقتصادی و معیشتی قرار داشت تا جایی که برخی منابع تاریح از کشته شده غریب به ۱۰ میلیون ایرانی به دلیل گرسنگی و نبود غذا خبر می‌دهند.
ملت ایران در سال‌های ابتدایی پسا رضاخانی تواسنت اندکی از فشار و خفقان به دور باشد و اطلاعات و دانش کافی نسبت به وضیعت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و روابط خود با ابرقدرت‌های استعمارگری همچون انگلیس و آمریکا و روسیه پیدا کند.
براین اساس ملت ایران به این شناخت رسیده بود که باید برای بقای خود و برای توسعه و آبادانی این سرزمین در مسیر ملی شدن صنعت نفت حرکت کند؛ بنابراین به حرکت ملی و مرحوم دکتر مصدق و آیت آلله کاشانی در ملی شدن صنعت نفت لبیک گفت و در مسیر استقلال سیاسی، اقتصادی و صنعتی خود گام برداشت، وضعیت چپاول نفت ایران توسط دولت انگلیس به قدری خفت‌بار و رذیلانه است که هر انسان ایرانی و وطن‌پرستی از مطالعه تاریخی آن دوران سیاه احساس حقارت می‌کند. قطعاً جامعه ایرانی امروز قویاً نیازمند روشنگری نسبت به این واقعه تلخ هم برای نسل جوان خود و هم جامعه جهانی است.
در ادامه به بررسی نظرات امام خامنه‌ای و جمعی از مسئولان و کارشناسان تاریخی نسبت به این واقعه می‌پردازیم.
ضربه خوردن مصدق از اعتماد به آمریکا
امام خامنه‌ای در یکی از بیانات خود در خصوص کودتای ۲۸ مرداد می‌فرمایند: «بعضی‌ها هستند که میگویند حالا یک‌جوری، مثلاً یک‌ذرّه، با آمریکا کنار بیاییم، شاید دشمنی‌شان کم بشود؛ نه، حتّی به آنهایی هم که به آمریکا اعتماد کردند، به آمریکا امید بستند، به سراغ آمریکا رفتند برای کمک گرفتن، رحم نکردند؛ مثل چه‌کسی؟ دکتر مصدّق. دکتر مصدّق برای اینکه بتواند با انگلیسی‌ها مبارزه کند و در مقابل انگلیس‌ها بایستد به خیال خودش، رفت سراغ آمریکایی‌ها؛ با آنها ملاقات کرد، مذاکره کرد و درخواست کرد؛ به آنها اعتماد کرد. کودتای بیست‌و‌هشتم مرداد نه به‌وسیله‌ی انگلیس بلکه به‌وسیله‌ی آمریکا در ایران انجام گرفت، علیه مصدّق. یعنی حتّی به امثال مصدّق هم اینها راضی نیستند؛ اینها نوکر میخواهند، سرسپرده میخواهند، تو‌سری‌خور میخواهند؛ مثل چه‌کسی؟ مثل محمّدرضای پهلوی؛ این‌جور آدمی میخواهند؛ که بر این کشورِ پُرنعمتِ پُربرکتِ ثروتمندِ حسّاسی که ازلحاظ موقعیّت جغرافیایی حسّاس است، ازلحاظ توانایی‌های گوناگون حسّاس است، حکومت کند؛ یک نفری باشد دست‌بسته و تسلیم آنها؛ آمریکایی‌ها این را میخواهند؛ اگر نشد، میشوند دشمن.»
ملت ایران در اوج فقر و فلاکت در مسیر استقلال و توسعه گام برداشت، اما با کودتای ۲۸ مرداد به شدت سرکوب شد
عباس سلیمی نمین در گفتگو با خبرنگار سیاسی دفاع‌پرس، عنوان می‌کند: «ملت ایران در تاریخ معاصر گام‌های بلندی در جهت توسعه سیاسی اقتصادی و اجتماعی برداشته است. اما به دلیل موقعیت ویژه ایران در جهان، قدرت‌های مسلط بر جهان به گونه‌ای عمل کردهاند که اگر ایران یک گام به جلو برداشته، آنها ملت ایران را دو گام به عقب رانده‌اند. ملت ایران در جریان نهضت مشروطه یک گام بلند در راستای توسعه سیاسی خود برداشت، ولی همانطور که در تاریخ ثبت شده است با یک کودتا نگلیسی‌ها توانستند دو گام ملت ایران را به عقب برگردانند. اینکه چرا چنین واقعه تلخی رقم خورد خودش به خودی خود یک بحث مفصل است. در خصوص کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ هم باید عرض کنیم یکی از وقایع بسیار تلخ در تاریخ ایران تلقی می‌شود. ملتی که با فقر و مشکلات عدیده مالی و کمبود زیرساخت‌ها مواجه بود یعنی از کمترین امکانات هم برخوردار نبود اموال و ثروت‌های خدادادیش غارت توسط مستکبرانی همچون بریتانیا و ایالات متحده می‌شد.»
عصای سحرآمیز سبب کودتای ۲۸ مرداد نشد
خسرو معتضد از پژوهشگران مطرح حوزه تاریخ معاصر در این رابطه می‌گوید: «کودتای ۲۸ مرداد اتفاقی بود که ۲ سال قبل از رخ دادنش، زمینه‌های آن ایجاد شده بود. به دلیل اینکه ما ۶۰ سال از آن دوران دور شده ایم، اغلب کسانی که کتاب می‌نویسند از روی دست همدیگر نگارش کردهاند و بیشتر کتاب‌های از این دست، کپی‌برداری بوده، اما کسی در این باره تحقیق نمی‌کند؛ به نظر من نخستین کار این است که باید اسناد بریتانیا، نامه‌های سفارت لندن تلگراف‌ها و مخابراتش و جواب‌هایی که آنها داده اند را بررسی کنیم. اینطوری که ما فکر کنیم یک آمریکایی به ایران آمد و یک انگشتش را به حرکت آورد و عصای سحر آمیزش سبب کودتا شد، نبوده و من اینها را از نظر تاریخی رد می‌کنم؛ تمام این اسناد و مدارک نیز این موضوع را رد می‌کند، خود آقای کوین روزولت هم این را تکذیب کرد.»
انتهای پیام/۳۷۱
