به گزارش دفاع‌پرس از اصفهان، حجت‌الاسلام «امیرحسین هراتیان» نویسنده کتاب «زندگی هنوز ادامه دارد، راهنمای غلبه بر افکار خودکشی برای نوجوانان بر پایه درمان شناختی رفتاری (CBT)» در آیین رونمایی از این کتاب که به همت دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد، اظهار داشت: از زمانی که مبلغ دینی شدم و با نوجوانان ارتباط بیشتری برقرار کردم، دغدغه‌های این گروه سنی و پاسخگویی به آن‌ها نیز در کنار مباحث تربیتی که برایشان برنامه‌ریزی کرده بودیم، ذهنم را به خود مشغول کرد؛ به‌ویژه والدینی که گزارش عملکرد فرزندان خود را ارائه می‌‌دادند یا نوجوانانی که برای ما درددل می‌کردند.
وی افزود: به این نتیجه رسیدیم که آسیب‌های روحی و روانی یکی از عرصه‌های مهم پژوهش و بررسی نوجوانان است. یکی از آسیب‌های روانی مهم در طول 10 سال گذشته، خودکشی و افکاری مبنی بر از بین‌بردن خود است. با توجه به افکار و سخنان نوجوانان و والدین ایشان، به اهمیت این مبحث پی بردیم؛ همچنین با مراجعه به کتاب‌های موجود در بازار نشر مشاهده کردیم که آثار مفیدی با این موضوع برای کمک به نوجوان وجود ندارد.
نویسنده کتاب «زندگی هنوز ادامه دارد، راهنمای غلبه بر افکر خودکشی برای نوجوانان» بیان کرد: خانواده‌ها برای افکار خودکشی نوجوانان اهمیت چندانی قائل نیستند و جبهه‌گیری سختی در مواجه‌شدن با افکار فرزند خود دارند که باعث سرکوب افکار خودکشی آنان می‌شود. در آموزش و پرورش نیز مهارتی برای مواجه‌شدن نوجوان با چنین افکار منفی آموزش داده نمی‌شود.
وی ادامه داد: بیشتر نوجوانانی که نمی‌توانند وضعیت روانی خود را در مقابل چنین افکاری مدیریت کنند، به افسردگی و اختلالات شخصیتی مبتلا می‌شوند. از سوی دیگر، گروه‌ها و فرقه‌های انحرافی برای جذب چنین افرادی که از خانواده و جامعه خود ناامید و دلسرد هستند، تلاش می‌کنند که این مسئله، خطرناک است.
هراتیان تصریح کرد: البته دوران نوجوانی ویژگی‌های مثبتی نیز دارد، از جمله اینکه افراد در این دوره از ظرفیت آموزش‌پذیری زیادی برخوردارند؛ همچنین در زمینه هیجانات و رفتارها، قابل کنترل‌تر هستند و دست خانواده‌ها در این زمینه باز است؛ بنابراین لازم بود که برای والدین نوجوانان نیز محتوای آگاهی‌بخش تهیه کنیم.
وی گفت: آسیب‌های نوجوانان جدی، ولی قابل حل است، زیرا شخصیتی انعطاف‌پذیر و قابل تغییر دارند؛ بنابراین می‌توان آسیب‌های روحی در زمینه خودکشی، مشکلات عاطفی، ناامیدی و... را در نوجوانان در مقایسه با بزرگسالان، راحت‌تر حل کرد. نوجوانی، دوران شکل‌گیری هویت و شخصیت انسان است؛ در نتیجه می‌توان از بروز چنین افکاری در بزرگسالی نیز پیشگیری کرد و با مدیریت نوجوانی، مانع اقدامات خطرناک دوران بزرگسالی شد.
نویسنده کتاب «زندگی هنوز ادامه دارد، راهنمای غلبه بر افکر خودکشی برای نوجوانان» اضافه کرد: با مدیریت افکار خودکشی، می‌توان افکار منفی دیگر را نیز با این روش محدود کرد. مزیت رویکرد CBT درگیرکردن فکر شخص است، به‌طوری که با ارائه پاسخ به یک مشکل در نوجوان، می‌توان ذهن او را در موضوعات دیگر نیز درگیر کرد. جای این کتاب در میان کتاب‌های کمک‌روانشناسی خالی بود؛ سعی کردیم محتوای کتاب گفت‌وگومحور و برای نوجوانان قابل فهم باشد؛ همچنین والدین جویای آگاهی در زمینه شیوه برخورد با افکار نوجوانان بتوانند از این کتاب بهره ببرند.
وی افزود: تلاش ما این بود که برای بیشتر اموری که نوجوان را به سوی تقویت افکار خودکشی یا اقدام به آن منحرف می‌کند، پاسخ ارائه دهیم. کتاب با مراجعه به بنیان‌گذاران رویکرد CBT تهیه و به‌شیوه ایرانی اسلامی، بومی‌سازی شده است.
هراتیان با بیان اینکه نوجوانان نیازمند اقدامات جدی هستند، گفت: برای نمونه، باید کلینیک تخصصی خودکشی ویژه نوجوانان، به‌صورت مجزا از بزرگسالان داشته باشیم و مفاهیم تابآوری و عزت نفس را در خانواده، مدرسه، جامعه و... تقویت کنیم. اگر جایی مانند خانه، مسجد و... برای اتکای نوجوان وجود داشته باشد، امکان اقدام به خودکشی و داشتن چنین افکاری برای او بسیار کاهش می‌یابد. از همکار و برادر فاضل، جناب آقای سیدجعفر هاتف¬الحسینی که در تهیه منابع و پیاده‌سازی متن اصلی زحمت کشیدند، کمال تشکر را دارم.
در ادامه غلامعلی دوروشی، رئیس بیمارستان خورشید اظهار داشت: مؤسسه بهداشت ملی آمریکا خودکشی را تلاشی آگاهانه به‌منظور خاتمه‌دادن به زندگی شخصی می‌داند که شاید این تلاش به اقدام و نتیجه تبدیل شود یا اینکه فقط به‌صورت احساسی در فرد باقی بماند. براساس این تعریف، خودکشی چیزی نیست که حتماً به نتیجه برسد، در حالی که در ایران، منظور از خودکشی، اقدامی‌ست که به نتیجه برسد.
وی ادامه داد: براساس این تعریف، خودکشی سلسله اقداماتی بر مبنای برنامه‌ریزی و تلاش برای اقدام است؛ بنابراین تفاوت‌های آماری ایران با کشورهای اروپایی و آمریکا از بابت تفاوت در تعریف است؛ به همین دلیل آمار خودکشی کشور ما براساس تعریف خودمان بسیار کم است. اقدام به خودکشی در میان زنان بیشتر از مردان، ولی خودکشی موفق در میان مردان حدود سه برابر زنان است.
رئیس بیمارستان خورشید تصریح کرد: بیشترین موارد رفتار خودآسیب‌رسان (خودکشی) در ایران به سنین جوانی اختصاص دارد، به‌طوری که حدود 70 درصد خودکشی‌های کشور بین سنین 20 تا 50 سال است؛ بنابراین کتابی که امروز در حال رونمایی از آن هستیم، اهمیت بسیاری می‌یابد. انگیزه حدود 50 درصد خودکشی‌های خانم‌ها در کشور ما دلایل خانوادگی‌ست، در حالی که نقش این انگیزه در آقایان حدود 20 درصد است.
وی گفت: متأسفانه آمار خودکشی روند رو به رشدی داشته است. خودکشی دومین دلیل اصلی مرگ در دهه‌های دوم و سوم زندگی جوانان و نوجوانان محسوب می‌شود. خودکشی در بعضی از مناطق و در میان برخی از قومیت‌های کشورمان شایع‌تر است. به‌علاوه، روش خودکشی نیز متفاوت است.
دوروشی بیان کرد: نکته بسیار مهم در این زمینه، این است که بیشتر کسانی که خودکشی می‌کنند، واقعاً دوست ندارند بمیرند، بلکه به اقدامی برای کمک‌خواستن از دیگران دست می‌زنند و این در جست‌وجوی کمک بودن، در میان همه کشورها مشترک است.
وی افزود: مدیریت هر بیمار مسموم پنج مرحله دارد که آخرین مرحله آن، پیشگیری از خودکشی مجدد و یکی از مهمترین اقدامات این مرحله از درمان، مشاوره با روانشناس و روانپزشک است.
رئیس بیمارستان خورشید اظهار کرد: در سالیان اخیر در کنار استادان روانپزشکی استان، از مشاوره روانشناسی نیز برخوردار شدیم و شاهد نتایج مفید این اقدام در کاهش خودکشی مجدد بیماران هستیم.
وی ادامه داد: بیشترین مسمومیت‌های مرگبار در استان اصفهان با استفاده از سموم دفع آفات نباتی صورت می‌گیرد. درخواست‌های فراوانی در سال‌های گذشته برای محدودیت دسترسی به این سموم داشته ایم تا بتوان جریان خودکشی‌های موفق را در کشور کاهش داد. اخیراً گذشته از این درخواست، به لطف دستور دادستان محترم استان اصفهان، در حال رسیدن به نتایج قابل توجهی هستیم که پس از نهایی‌‌شدن اعلام خواهیم کرد.
شادی پنجه‌پور، عضو کارگروه خودکشی بیمارستان خورشید نیز در این نشست اظهار کرد: کتاب «زندگی هنوز ادامه دارد» برایم جالب بود و آن را بسیار مطالعه کردم؛ چرا که به زبان نوجوان نگاشته شده و من با نوجوانان بسیاری در محل کارم مواجه می‌شوم. سال گذشته بیماران اقدام‌کننده به خودکشی زیادی داشتم و هر روز با این بیماران مواجه هستم. کتابی موفق است که با گروه هدف (فرد اقدام‌کننده به خودکشی) زبان مشترک داشته باشد.
وی ادامه داد: کتاب «زندگی هنوز ادامه دارد، راهنمای غلبه بر افکار خودکشی برای نوجوانان» بسیار روان و ساده نوشته شده و قابل درک است. اصطلاحات سخت پزشکی ندارد و برای عموم مردم قابل فهم است. با سیدجعفر هاتف‌الحسینی که یکی دیگر از نویسندگان کتاب است، در این زمینه بسیار صحبت کرده‌ام و می‌دانم که دغدغه او گروه سنی نوجوان است. در علم روانشناسی تحول نگر مدرن، از 12 تا 23 سالگی را دوره نوجوانی می‌شناسیم؛ ولی در روانشناسی رشد، فرد تا 20 سالگی نوجوان شناخته می‌شود.
این عضو کارگروه خودکشی بیمارستان خورشید تصریح کرد: براساس تجربه‌ای که در زمینه مواجه‌شدن با موارد خودکشی در نوجوانان داشته‌ام، افراد بعد از گذراندن 23 سالگی، از بحران نوجوانی خارج و از ثبات رفتاری برخوردار می‌شوند. از جمله نکات مثبتی که در کتاب مشاهده کردم، رویکرد CBT است که ساده‌ترین رویکرد روانشناختی، قابل‌فهم‌ترین و سریع‌الاثر‌ترین روش درمانی به‌شمار می‌رود. در این روش افکار، احساس و رفتار بیمار را بررسی می‌کنیم و به او نشان می‌دهیم که همه آن‌ها درست نیست.
وی گفت: حتی فردی که سلامت روان داشته باشد، می‌تواند طبق روانشناسی ارون بک خطای شناختی را تجربه کند؛ همچون رایانه‌ای که در حین کارکردن خطا می‌دهد، مغز انسان نیز می‌تواند دچار خطای شناختی شود. شایع‌ترین خطاهای شناختی در کتاب «زندگی هنوز ادامه دارد» برای نوجوانان توضیح داده شده که ارزش بسیاری دارد؛ همچنین دلایل وجود افکار خودکشی در کتاب نیز قابل توجه است.
پنجه‌پور اظهار کرد: فشار تحصیلی و احساس گناه و بی‌ارزشی، شکست، سوگ یا تجربه فقدان، از جمله عواملی‌ست که باعث می‌شود نوجوان افکار خودکشی پیدا کند که در کتاب «زندگی هنوز ادامه دارد» نیز مورد توجه قرار گرفته است. حوزه علمیه در ترویج این کتاب از منابع روز دنیا استفاده کرده است. به اختلالات روانی در کتاب به‌طور کلی اشاره شده که این‌گونه برای افراد مفیدتر است؛ همچنین عوامل هشدار به‌صورت بسیار زیبایی برای نوجوان فهرست شده‌اند که می‌تواند مؤثر باشد.
وی گفت: در کتاب، پنج مرحله عبور از بحران و مهارت‌های زندگی به زبان ساده به نوجوان آموزش داده شده است. به‌علاوه، برای والدینی که فرزندشان خودکشی کرده، توضیح داده شده که با نوجوان اقدام‌کننده به خودکشی چگونه رفتار کنند و شماره‌های ۱۲۳، ۱۴۸۰ و ۱۱۵ نیز اعلام شده است. در یک کلام، کتاب در عین سادگی بسیار کاربردی است.
انتهای پیام/
