عملیات کربلای پنج به جبران ناکامی در عملیات کربلای چهار، از روز نوزدهم دی‌ماه سال 1365 از سوي سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سه مرحله اجرا شد.
این عملیات در مرحله نخست با موفقیت همراه بود و در مرحله دوم با با هدف تشدید فشار به دشمن برای گشودن جاده شلمچه و توسعه عملیات ادامه یافت. از این مرحله بود که هوانیروز برای بازداشتن دشمن از انتقال نیرو وارد عمل شد.
محمد درودیان در سومین جلد از کتاب «سیری در جنگ ایران و عراق» آورده است: «با افزایش نیروی دشمن در منطقه و تشدید فشار روی عقبه‌ها توسط حملات گسترده هوایی و شیمیایی، فرماندهی کل عملیات طی تماس با فرمانده عالی جنگ، ضمن درخواست مجدد در مورد افزایش پشتیبانی عملیات توسط برادران نیروی هوایی و هوانیروز ارتش، نسبت به انجام عملیات توسط ارتش در غرب کشور به منظور باز داشتن دشمن از انتقال نیرو به جنوب تاکید شد.»
گزارش یک عملیات بر اساس اسناد
نقش هوانیروز در عملیات کربلای پنج در کتاب «حماسه‌های ماندگار هوانیروز در دفاع مقدس» بازگو شده است. در جلد نخست این کتاب به کوشش گروهی از خلبانان، به بیش از 50 عملیات اجرا شده از سوی این نیرو در مدت دفاع مقدس پرداخته می‌شود و در دومین جلد روایت اسنادی 47 عملیات دیگر به این مجموعه اضافه شده تا روایتگر 100 عملیات هوانیروز در طول دفاع مقدس باشد.
امیر سرتیپ‌دوم ابراهیم محمد‌زاده نقش مهمی در تدوین گزارش عملیات کربلای پنج در دومین جلد «حماسه‌های ماندگار هوانیروز در دفاع مقدس» داشته است. وی با بیان این‌که این بخش از کتاب را با توجه به مشاهداتش نوشته، گفت: در آن زمان هم خلبان بالگرد کبری بودم و هم فرماندهی گردان هوانیروز را بر عهده داشتم اما گزارش عملیات کربلای پنج در این کتاب بر اساس اسناد به جا مانده از دفاع مقدس به نگارش درآمده و جنبه مرجع و مستند دارد.
محمد‌زاده در پاسخ سوالی درباره نحوه استنادبخشی به مشاهداتش از عملیات کربلای پنج و نوشتن آن‌ها افزود: این گزارش حاصل مشاهداتم به عنوان فرمانده در عملیات کربلای پنج است که با اسناد موجود نیروی‌های هوایی و زمینی انطباق داده شده‌اند. حضور پنج فرمانده به عنوان نویسنده گزارش‌های عملیات‌ها در کتاب «حماسه‌های ماندگار هوانیروز در دفاع مقدس» بر درستی مطالب ارایه شده صحه گذاشته است.
این پژوهشگر حوزه نظامی، هدف هوانیروز در تالیف این کتاب را بهره‌گیری آیندگان از اسنادی موثق دانست و گفت: برای این اثر، تصاویر مربوط به حضور هوانیروز در عملیات کربلای پنج را با همکاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بسیج و انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس گردآوری کردیم.
«ابراهیم در آتش» و سرگذشت شهید ابراهیم صحرایی
خلبانان ابراهیم صحرایی و غلامعلی اشتری، دو شهید هوانیروز در عملیات کربلای پنج‌اند. «ابراهیم در آتش» عنوان اثری درباره شهید ابراهیم صحرایی است که به قلم مسعود آب‌آذری به تازگی از سوی انتشارات کتاب‌یار و به سفارش معاونت فرهنگی، اجتماعی شهرداری تهران منتشر شده است.
وی درباره نقش این دو شهید در عملیات کربلای پنج توضیح داد: وقتی لشکرهای پنج نصر از خراسان و 25 کربلا از مازندران در محاصره دشمن بعثی قرار گرفتند، با پرواز‌های پیاپی ابراهیم صحرایی و غلامعلی اشتری با بالگرد، رزمندگان این دو لشکر از محاصره نجات یافتند.
آب‌آذری افزود: بالگرد این دو خلبان در آخرین مرحله نجات رزمندگان، دچار سانحه می‌شود و سپس با سقوط این بالگرد در منطقه مین‌گذاری شده، این دو خلبان به شهادت می‌رسند.
وی درباره کتاب «ابراهیم در آتش» گفت: سرگذشت شهید ابراهیم صحرایی در این کتاب به صورت مستند داستانی و خطی دنبال می‌شود و داستان از آن‌جایی آغاز می‌شود که برادر شهید در پی او می‌گردد و پس از 13 سال پیکر او را می‌یابد. این کتاب 14 خاطره - داستان را در بر می‌گیرد.
این نویسنده با بیان این‌که «برای تالیف این کتاب با خانواده شهید و همرزمان او و از جمله سرتیپ‌های خلبان ابراهیم محمد‌زاده، منصور قادری و رحمان قضات گفت‌و گو کرده‌ام.» افزود: مقام معظم رهبری توصیه کرده‌اند که روایت‌های که دفاع مقدس به صورت مستند داستانی نوشته شوند تا جذابیت داشته باشند اما این موضوع هنوز برای خانواده ایثارگران، شهیدان و متولیان فرهنگ پایداری جا نیفتاده و با مشکلات متعددی در زمینه جلب همکاری آن‌ها روبه‌رو بوده‌ام.
