گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس- رسول شادمانی؛ چند صباحی است که شاهد استقبال مخاطبان از اکران فیلم در سینما‌ها و رونق سالن‌های سینمایی هستیم. گویی سازِ ناکوک سینمای ایران کوک است.
در مواجهه با چالش و بحرانِ مخاطب تدابیر بسیاری اندیشیده شد که ورود جدی‌تر بنگاه‌های اقتصادی، بانک‌ها و مراکز دولتی در قامت سرمایه‌گذار جهت ارتقاء سطح کیفی فیلم‌های تولیدی، فروش نیم‌بهاء بلیط سینما در ۲ روز از هفته که البته پس از چندی به یک روز تقلیل یافت، ارتقاء سطح کیفی سالن‌ها و در پی آن ساخت و توسعه‌ی پردیس‌های سینمایی و همجواری آن با مراکز تفریحی و خرید، و ... از این جمله بودند. اما آمار ارائه شده از سوی مسئولان و مراجع ذیصلاح، قابل تامل و نشانگر آن است که تدابیر اندیشیده شده دلیلِ حالِ خوب این روز‌های سینما و رونق سالن‌های سینمایی نیست و گویی مسئله، پاسخی فرامتنی از حوزه‌ی فیلم و سینما دارد.
براساس گزارش معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان امور سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حدفاصل سال‌های ۹۳ تا ۹۶ مجموعا ۱۱ فیلم به فروش بالاتر از ۱۰ میلیارد تومان دست یافته‌اند. «نهنگ‌عنبر۲»، «گشت۲»، «خوب، بد، جلف»، «فروشنده»، «محمد‌رسول‌الله (ص)»، «من سالوادور نیستم»، «سلام بمبئی»، «پنجاه‌کیلو آلبالو»، «ابد و یک‌روز»، «بارکد» و «اکسیدان» ۱۱ فیلم سینمایی هستند که موفق به فروشی بیش از ۱۰ میلیارد تومان در گیشه شده‌اند که در این میان ۷ فیلم کمدی، یک فیلم تاریخی و دینی و ۲ فیلم نیز از مضمونی اجتماعی برخوردار هستند.
این روند در سال ۹۷ حتی شدت بیشتری نیز گرفته است. «هزارپا» به کارگردانی ابوالحسن داودی طی شش هفته با فروش نزدیک به ۲۸ میلیارد تومان رکورد فروش فیلم در سینما را شکست. «مصادره» ساخته‌ی مهران احمدی با ۱۶ میلیارد تومان، «تگزاس» مسعود اطیابی با ۱۵ میلیارد تومان، «لونه زنبور» برزو نیک نژاد با ۱۰ میلیارد تومان، «خجالت‌نکش» رضا مقصودی با ۵ میلیارد تومان و... از دیگر فیلم‌های کمدی به نمایش درآمده در شش ماه اول سال جاری هستند.
آمار ارائه شده حاکی از آن است که این روز‌ها بیش از ۷۰ درصد فروش سینمای ایران وابسته به ژانر کمدی است.
استقبال از فیلم‌های طنز و کمدی و روند تولید آن به‌قدری شدت گرفته است که تهیه‌کنندگان، کارگردانان و سینماگران شاخص و مطرح سینما که شاید تا پیش از این اثری کمدی در کارنامه‌ی خود نداشته‌اند نیز جهت استفاده و شاید هم سوء‌استفاده از این موقعیت پیش‌آمده رو به تولید فیلم در این ژانر، با صرف کمترین هزینه و زمان آورده‌اند. حال اینکه اغلب این فیلم‌ها با ساختار و محتوایی ضعیف و گاه سخیف، موضوعاتی مشترک، خط داستانی مشترک و بازیگرانی مشترک دارند، ولی با این‌حال مورد اقبال مخاطب قرار می‌گیرند. اتفاقی که شاید دو دهه پیش در همین جامعه و همین سینما، در ژانر دیگری می‌افتاد. دورانی که فیلمسازان برای تصاحب گیشه رو به تولید فیلم‌های اگشن می‌آوردند.
تولید فیلم سینمایی «افعی» در سال ۱۳۷۱ به کارگردانی مرحوم «محمدرضا اعلامی» به سبک و سیاق فیلم‌های اَگشن هالیوودی، متاثر از سری فیلم‌های «رِمبو» نمونه‌ای از این گونه است که آن روز‌ها به شکل چشمگیری گیشه‌ی را تسخیر کرد. مرحوم اعلامی هدف از تولید این فیلم را جبران شکست فیلم‌های قبلی خود در گیشه عنوان کرده بود. «آخرین‌خون» به کارگردانی منوچهر مصیری، «شاهین‌طلایی» قدرت‌الله صلح‌میرزایی، «نیش» همایون اسعدیان از تولیدات سال ۱۳۷۲ و «یاس‌های وحشی» به کارگردانی محسن محسنی‌نسب تولید سال ۱۳۷۶ از جمله فیلم‌های اگشن و تجاری تولید شده در آن سال‌ها می‌باشند. زمان تولید این فیلم‌ها به اوایل دهه‌ی ۷۰ برمی‌گردد، روزگارانی که از پایان فاتحانه‌ی جنگ تحمیلی، زمان زیادی نگذشته بود و غرور ملی، ناشی از مقاومتی پیروزمندانه هنوز بر جامعه حاکم بود.
یک دهه قبل‌تر و در کوران جنگ، فیلم‌های جنگی یا همان دفاع‌مقدس از این وضعیت برخوردار بودند. «عقاب‌ها» به کارگردانی مرحوم ساموئل خاچیکیان (۱۳۶۴)، «پرواز در‌شب» به کارگردانی مرحوم رسول ملاقلی‌پور (۱۳۶۵)، «کانی‌مانگا» ساخته‌ی مرحوم سیف‌الله داد (۱۳۶۷) و... از این جمله فیلم‌ها بودند که مخاطب را برای تماشای قهرمانان سرزمین خود به سینما می‌کشاندند.
این بدین معناست که استقبال یا عدم استقبال از محصولات و تولیدات فرهنگی که نیاز و خوراک روح و روان جامعه‌ی انسانی را تامین می‌کند، ارتباط مستقیم با ساختار اجتماعی، نشات گرفته از وضع اقتصادی، معیشتی و فرهنگی مردم جامعه دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مخاطب امروزِ جامعه‌ی امریکا تمایل زیادی به تماشای فیلم‌های علمی- تخیلی دارد. مردم ژاپن فیلم‌های معناگرا را می‌پسندند. هندی‌ها تمایل به تماشای فیلم‌های رمانتیک و قهرمان محور دارند و... .
واقعیت این است که در حال حاضر استقبال مردم از فیلم‌های کمدی، به معنی حلِ بحران و چالش مخاطب در سینمای ایران نیست، بلکه بیانگر وجود ناملایمتی‌های اجتماعی و شرایط نامطلوب اقتصادی و فرهنگی حاکم است. بسیاری از این جماعت سینمارو از علاقمندان همیشگی حوزه‌ی فیلم نیستند، بلکه در‌پی ایجاد فضایی مفرح و تسکینی موقت برای خود و خانواده، با صرف هزینه‌ای به نسبت کمتر از دیگر تفریحات و سرگرمی‌ها، برای تماشای فیلم طنز و کمیک به سینما پناه می‌برند.
این اتفاق بیش از هر چیز می‌تواند حاوی پیامی روشن برای دولتمردان باشد. مسئولان و مدیرانی که این روز‌ها بیش از پیش حال مردم را بد و زندگی را بر ایشان سخت کرده‌اند.
به قول فرهاد توحیدی، نویسنده و مدرس سینما، «این روز‌ها حال مردم زیاد خوب نیست، مشکلات زندگی دغدغه‌های بسیاری را برای عموم جامعه به‌وجود آورده، از این‌رو تماشای فیلم‌های کمدی می‌تواند باعث فراموش شدن این دغدغه‌ها برای ساعاتی از زندگی شود، استقبال از سینمای کمدی می‌تواند یک پیام مشخص داشته باشد و آن اینکه مردم نیاز به شادی دارند.»
انتهای پیام/ 130
