دسته دختران؛ نگاهی زنانه به جنگ

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس- رسول شادمانی؛ «دسته دختران» با روایت مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر در دفاع مقدس، از فیلم‌های حاضر در چهلمین جشنواره فیلم فجر است. فیلمی به کارگردانی «منیر قیدی» که پیشتر «ویلایی‌ها» را با موضوع نقش زنان در دفاع مقدس در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر از او دیده‌ایم. قیدی این‌بار نیز جنگ را از منظر زنان روایت کرده است. او با ساخت فیلم دسته دختران پس از ویلایی‌ها، تعلق خاطر و عِرق خود نسبت به سینمای دفاع مقدس و نیز اهمیت پردازش به نقش و جایگاه بی‌بدیل زنان در مقاومتی هشت ساله را نشان داده است که این‌ها در جای خود قابل تمجید و ستایش است. اما سینما سازوکار خود را دارد و برای شکل گرفتن، بیش از هرچیز قصه و داستان می‌خواهد. قصه و داستانی که قهرمان دارد و با منطقی روایی در سیری دراماتیک مخاطب را با خود تا مقصد و در پی رسیدن به مقصود همراه می‌کند. این مهم، در ژانر جنگ و خاصه سینمای دفاع مقدس تجلی بیشتری می‌یابد؛ چرا که سینمای دفاع مقدس، جهانی حماسی از جنس مقاومت و ایستادگی است. در این گونۀ سینمایی، شکست هم بزرگ‌منشانه روایت می‌شود.

فیلمنامه دسته دختران را منیر قیدی با همکاری میلاد اکبرنژاد و ابراهیم امین نوشته است؛ گویا او با این‌کار خواسته فرصتی ایجاد کند که شاید همین مسئله تبدیل به تهدید و ضعف فیلمنامه شده است. دسته دختران داستان و داستانک‌هایی ناپایدار و کم وزن دارد. پایه‌های ساختمان درام از استحکامی برخوردار نیست که بتوان روی آن ساختار را بنا کرد. با گذشت زمانِ قابل توجهی از آغاز نمایش فیلم، مخاطب همچنان منتظر یک اتفاق است که قصه آغاز شود، اما این اتفاق تا پایان رخ نمی‌دهد. دانه‌های تسبیح داستان دسته دختران «نخ» ندارد.

کارگردان همان‌گونه که از نام فیلمش پیداست، قرار است رشادت و نقش تاثیرگذار زنان در دفاع مقدس به‌ویژه مقاومت خرمشهر را روایت کند، اما آنقدر در این مقوله غرق شده است که نتوانسته از آن خارج شود و با این منطق کنار بیاید که در جنگ و دفاع مقدس، زنان سرزمین ما درپی دفاع از مام میهن پشتیبان مردان بوده‌اند.

در جهانِ فیلم قیدی، مردان حتی منفعل نشان داده شده‌اند به طوری‌که کاراکتر مردی که با دسته دختران همراه می‌شود بسیار ترسو و بزدل است که بر این‌اساس قصد عقب‌نشینی و فرار از میدان را دارد که زنان مانع می‌شوند و جبراً او را با خود همراه می‌کنند. این واهمه و ترس تا پایان با مرد همراه است و زمانی هم که از انفعال خارج می‌شود، عاشق یکی از دختران این دسته شده است!

فیلم از پروداکشن عظیمی برخوردار است که قابل تمجید است، اما به‌نظر می‌رسند قیدی در این فیلم عمده تمرکز خود را مصروف ایجاد صحنه‌های اکشن و وقوع انفجار‌ها کرده است تا به این واسطه مخاطب را مجاب به دیدن یک اثر جنگی کند، تا جایی‌که در این روند از مبانی جا مانده است. مواردی بدیهی، چون بازی گرفتن از بازیگران فیلم که حتی در حد و اندازه نام خود هم ظاهر نشده‌اند. نیکی کریمی که ظاهراً قرار است قهرمان داستان دسته دختران باشد در ایفای نقش خود بسیار ضعیف ظاهر شده است و در جریان فیلم بار‌ها و به دفعات از لهجه جنوبی خود باز می‌ماند و فارسی روان صحبت می‌کند.

دسته دختران به فرماندهی نیکی کریمی به شکل عجیبی و به راحتی به زاغۀ مهمات دست پیدا می‌کنند و جالب اینکه آن‌ها جعبه‌های مهمات را که به‌طور طبیعی وزن زیادی دارند، بدون کوچکترین اَکتی و به‌راحتی برمی‌دارند و جابجا می‌کنند که در روند معمول، این‌کار حتی برای مردان هم آسان نیست.

تولید فیلم با مضمون و موضوع دفاع مقدس که به‌واقع سینمای ملی ما محسوب می‌شود، بسیار ارزشمند و ستودنی است، اما این مهم به همین میزان خطیر و حساس است. نه به این معنا که به سراغ آن نرویم بلکه با تحقیق و پژوهش بیشتر و با تعصب و تعهد ملی و میهنی نسبت به موضوع و محتوای دفاع مقدس و با علم بر اینکه قابی ماندگار برای آگاهی آیندگان می‌سازیم به آن بپردازیم.

انتهای پیام/ 411