به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمت‌های خداوند بر انسان است، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت است، نکته مهم در این میان آن است که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنه‌ای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد.
مجموعه بیانات امام خامنه‌ای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه‌ای مدظله‌العالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه می‌خوانید:
توبه شرط اجابت دعا است
هنگامی‌که قلب انسان رقیق می‌گردد و توجهی پیدا می‌شود، وقت دعاست. آن‌وقت اگر از خدا بخواهید، غالب این است که مقصود برآورده می‌شود. اگر انسان معنای دعا را نمی‌فهمد، همین‌قدر احساس کند که با یک زبانِ شیفته حاکی از سوز دل دارد با خدای متعال حرف می‌زند. اولین شرط دعا این است که با دلِ باطراوت و بی‌آلایش درخواست شود؛ مثل دل جوان‌ها؛ لذا دعای جوانان اقبال و احتمال اجابت را بیش از همه دارد. گاهی بعضی‌ها به بنده می‌گویند برای جوان‌های ما دعا کن. البتّه ما همیشه برای همه جوان‌ها دعا می‌کنیم.
اما درواقع این جوان‌ها هستند که اگر قدر دل بی‌آلایش و باطراوت خود را بدانند، دعای آنها از هر دعایی می‌تواند به استجابت نزدیک‌تر باشد. یکی دیگر از شرایط دعا، اجتناب از گناه و توبه است. این شب‌ها هم شبهی توبه است. همه دچار گناه و تخلف هستیم. تخلف‌ها کوچک و بزرگ دارد. از خدای متعال باید عذرخواهی و استغفار و طلب بخشش و توبه کنیم و به‌سوی خدا برگردیم. عزم ما باید این باشد که از ما گناه سر نزند. گاهی انسان عزم می‌کند و تصمیم می‌گیرد که گناه نکند؛ بعد دچار غفلت و اشتباه می‌شود و لغزش پیدا می‌کند؛ بازهمین گناه سراغ انسان می‌آید؛ بار دیگر باید توبه و استغفار کند؛ منتها استغفار باید جدی و حقیقی باشد. گناه نکردن باید یک قصد واقعی و جدی باشد.
بعضی‌ها دعا و عبادت و توبه را می‌گذارند برای دوران پیری؛ این اشتباه بزرگی است. اگر گفته شود توبه کنید، می‌گویند حالا وقت داریم. اولاً معلوم نیست وقت داشته باشیم؛ مرگ انسان را مطلع نمی‌کند؛ برای همه سنین هم است. اگر فرض کردیم حقیقتاً وقت داریم ـ یعنی بناست به سنین پیری برسیم ـ چنانچه کسی خیال کند که می‌شود دوران جوانی را با غفلت و غرق شدن در شهوات گذراند، بعد با خیال راحت و با آسانی به سراغ توبه رفت، اشتباه بزرگی مرتکب شده است. حالت دعا و انابه چیزی نیست که انسان هر وقت اراده کرد، برای او پیش بیاید. گاهی می‌خواهیم، نمی‌شود؛ دنبال حال و توجّه هستیم، دست نمی‌دهد؛ «ذلِک بِما قدّمت یداک».
انسانی که زمینه توجّه به خدا و رجوع إلی اللّه را در خودش به وجود نیاورده باشد، این‌طور نیست که هروقت اراده کرد، بتواند درِ خانه خدا برود. شما می‌بینید بعضی دل‌های پاک ـ غالباً جوان‌ها ـ خیلی راحت می‌توانند ارتباط برقرار کنند؛ اما بعضی هرچه تلاش می‌کنند، این ارتباط برقرار نمی‌شود. کسانی که فرصتی دارند و می‌توانند دل خودشان را نرم نگه دارند، قدر بدانند و رابطه خود را با خدا حفظ کنند؛ تا هروقت خواستند درِ خانه خدا بروند، بتوانند.
یکی دیگر از شرایط دعا، اجتناب از گناه و توبه است. درباره دعا و استجابت دعا در روایت دارد که: «و لیخرُج مِن مظالِمِ النّاس»؛ انسان باید از مظلمه مردم خارج شود تا دعایش قبول شود. در روایت دیگر دارد که خدای متعال به حضرت موسی خطاب فرمود: «یا مُوسی ادعُنِی بِالقلبِ النّقِیِّ و اللِّسانِ الصّادِقِ».
با دل پاک و زبان راست‌گو با خدای متعال حرف بزنید و دعا کنید؛ دعا قطعاً مستجاب خواهد شد. البتّه نه دعای تنها و دعای بدون عمل. هیچ فایده‌ای ندارد که انسان درِ عمل را ببندد و به دعا اکتفا کند؛ اما در کنار عمل، در کنار اقدام، در کنار به کار انداختن همت و تلاش، خواستن از خدا را نیز باید قرار بدهیم. این دعا، حاجات را برای انسان برآورده می‌سازد؛ لذا ملاحظه می‌کنید که پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله، در میدان جنگ، بعدازآنکه همه کار‌ها را انجام داده است، دعا هم می‌کند؛ بنابراین، یکی از وظایف ماست که دعا کنیم تا از این راه به حاجات و اهداف و مقاصد خودمان نائل شویم.
کسی نمی‌تواند بگوید که پیغمبر و مسلمانان صدر اسلام، تلاش و کار نمی‌کردند. بالاتر از تلاش آنها دیگر تلاش وجود ندارد. در آن ده سال که پیغمبر حاکمیت جامعه اسلامیِ آن روز را در اختیار داشت، سال‌هایی یکسره توأم با کار و تلاش بود؛ اما درعین‌حال، با وجود آن کار و تلاش و در کنار آن، دعا و تضرّع و انابه و استغفار و طلب و مسئلت از پروردگار عالم هم جای خود را داشت.
در اینجا، چند سؤال مطرح می‌شود: یکی اینکه، اگر دعا، چنین نقش معجزآسایی دارد، پس این وسایل دنیوی و این ابزار‌ها و علم و صنعت و نظایر آن چیست؟ جواب این است که دعا رقیب ابزار‌های مادّی نیست. این‌طور نیست که وقتی انسان می‌خواهد به مسافرت برود، یا با خودرو و قطار و هواپیما عازم شود و یا با دعا برود! همچنین این‌طور نیست که اگر انسان بخواهد وسیله‌ای به دست آورد، یا پول خرج کند و یا اگر پول نداشت به دعا متوسّل شود و آن وسیله را به دست آورد! معنای دعا این است که شما از خدا بخواهید تا او این وسایل را جور بیاورد. آن‌وقت علل مادّی، هرکدام در جای خودشان قرار می‌گیرند. دعای مستجاب این‌گونه است.
انتهای پیام/ 161
