انقلاب اسلامی ایران الگویی جدید طبق مبانی دینی عرصه کرد که با الگوهای لیبرالیستی و کمونیستی و دیگر اندیشه‌های مدیریت و حکومت در عرصه جهانی تقابلی جدی داشت و دارد. از این رو، نظام سلطه در تقابل با آن، انواع محدودیت‌ها را در عرصه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی را ایجاد کرد تا این تفکر جدید نتواند به عنوان الگو برای سایر ملت‌ها مطرح شود. ولی به رغم تلاش‌های نظام سلطه، پس از گذشت سه دهه از انقلاب اسلامی و تأثیرات روزافزون و گسترده آن در بیداری اسلامی، این نگرانی نظام سلطه بیشتر شده است.
به دلیل اهمیت این پدیده و تاثیری که در جهان امروز گذاشت، بسیاری از اندیشمندان با رهیافت‌های متفاوتی سعی در بررسی تحلیل این پدیده اثرگذار داشته‌اند. علاوه بر نوشته‌های تحلیلی که درباره انقلاب اسلامی نوشته شده است، در دانشگاه‌های ما درسی به عنوان انقلاب اسلامی تدریس می‌شود که استادان بسیاری برای دانشجویان از فراز و فرودهای بزرگ‌ترنی اتفاق قرن معاصر می‌گویند
کتاب پیش رو هم که حاصل سال‌ها تدریس و تجربه نویسنده‌اش یعنی محمد شفیعی فر است که پیش از این هم آثار قلمی متعددی در حوزه انقلاب اسلامی نگاشته است.
این کتاب درصدد است به دو سئوال اساسی، انقلاب اسلامی چیست؟ و چرا به وجود آمد؟ پاسخ دهد. چیستی انقلاب اسلامی به ماهیت آن مربوط می‌شود و مباحثی چون تعریف انقلاب و انقلاب اسلامی، تفاوت انقلاب با سایر پدیده‌های مشابه، ویژگی‌ها، مشخصات و آرمان‌های انقلاب اسلامی ایران را در برمی‌گیرد. افزون بر این، تبیین «اسلامی بودن» انقلاب ایران نیز از جمله مباحث ماهوی انقلاب است.
اما چرایی انقلاب اسلامی به ریشه‌ها و علل به وجود آورنده آن برمی‌گردد و در این کتاب، صرفاً بحث‌های مربوط به زمینه‌های عینی ـ مادی انقلاب، تحت عنوان تحولات سیاسی ـ اجتماعی قبل از انقلاب طی سالهای 57 – 1332 و متناظر با آن، مبانی فکری انقلاب اسلامی در قالب جریان‌های فکری ماقبل انقلاب مطرح شده است. دسته‌بندی جریان‌های فکری قبل از انقلاب، اصول تفکر و اندیشه‌های آنها، نوع و میزان شناخت آنها از مشکلات کشور و راه حل آن، روش مبارزه آنها برای رسیدن به جامعه مطلوب از ویژگی‌های خوب این کتاب است.
در مورد انقلاب‌ها افزون بر فرآیند انقلاب، آثار و نتایج آن موضوع مهم دیگری است که به تحولات و مسائل پس از پیروزی می‌پردازد؛ از این رو، بخش سوم کتاب به مسائل پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات جمهوری اسلامی در سه دهه گذشته و ترسیم الگو و قاعده‌ای برای فهم مسائل جمهوری اسلامی اختصاص دارد. در این بخش صورت‌بندی نیروهای سیاسی جامعه، تقسیم‌بندی دوره‌های پنج‌گانه پس از انقلاب و تحولات هر یک از دوره‌ها ـ به خصوص سیاست‌ها و برنامه‌های دولت‌ها ـ و آثار و نتایج آن در قالب دستاوردها و آسیب‌ها به اختصار مطرح شده است.
این کتاب در سه بخش و چندین فصل تشکیل شده است: بخش اول به چیستی انقلاب اسلامی می‌پردازد و در سه فصل به تعریف انقلاب و تحولات مشابه، ویژگی‌ها، اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی، ماهیت انقلاب اسلامی می‌پردازد.
تبیین مبانی فکری انقلاب اسلامی، بخش دوم این کتاب است و در دو فصل به جریان‌های فکری ایران در دوره معاصر و امام خمینی(ره) و نظریه ولایت فقیه می‌پردازد.
انقلاب اسلامی پس از پیروزی بخش سوم این کتاب است که در چهار فصل به دوره‌های مختلف پس از انقلاب می‌پردازد. فصل اول به دوره بی‌ثباتی سیاسی (1360 – 1357) یعنی صورت‌بندی نیروهای سیاسی در اوائل انقلاب، دولت موقت مهندس بازرگان، حاکمیت شورای انقلاب، ریاست جمهوری بنی صدر و دولت شهید رجایی و حاکمیت خط امام می‌پردازد.
در فصل دوم به تثبیت نظام جمهوری اسلامی (1368 – 1360) می‌پردازد. در این فصل، جناح‌بندی کشور در این دوره، سیاست اقتصادی و خارجی دولت و آسیب‌شناسی سیاست‌ها و برنامه‌ها و تحلیل تحولات جنگ تحمیلی می‌آید. دوره سازندگی و توسعه اقتصادی ـ صنعتی (1376ـ1368) و دوره اصلاحات و توسعه سیاسی (1384 ـ 1376) در فصل سوم و چهارم بررسی و نقد می‌شود.
چاپ اول این کتاب در 464 صفحه، قطع وزیری، تیراژ 3000 نسخه و قیمت 5600 تومان از سوی دفتر معارف قم منتشر شد.
