«مصطفی محدثی‌خراسانی» شاعر و عضو هیئت داوران بیست و سومین کنگره سراسری شعر دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، با اشاره به پیشینه کنگره شعر دفاع مقدس اظهار داشت: کنگره شعر دفاع مقدس که راه‌اندازی آن‌ها مربوط به سال‌های ۶۱ ـ ۱۳۶۰ است، ابتدا با عنوان کنگره «شعر جنگ» راه‌اندازی شد.
وی افزود: شهید احمد زارعی و بهروز اثباتی از اولین کسانی بودند که این کنگره را راه‌اندازی کردند؛ لذا اولین تریبون کنگره‌ای شعر انقلاب، همین کنگره شعر جنگ بود.
کنگره شعر جنگ تریبون شاعران انقلاب بود
محدثی خراسانی ادامه داد: اولین جایی که شاعران برآمده از انقلاب اسلامی در سطح ملی از طیف‌های مختلف گردهم آمدند و در یک تریبون قرار گرفتند، در همین کنگره شعر جنگ بود. از این منظر، نقش پایه و اساسی کنگره شعر دفاع مقدس در شکل‌گیری جریان شعر انقلاب باید جدی گرفته شود.
وی تصریح کرد: تا اوج‌گیری شعر انقلاب که مربوط به میانه‌های سال‌های دفاع مقدس و حدود سال‌های ۶۵ ـ ۱۳۶۴ می‌شود، کماکان این کنگره، کنگره شعر جنگ نام داشت. بخاطر دارم که سال ۱۳۶۵ که ما برای این کنگره به اهواز رفته بودیم همه شاعران بزرگ انقلاب از جمله سیدحسن حسینی، قیصر امین‌پور، علی معلم، حمید سبزواری و نصرالله مردانی و دیگر بزرگان حضور داشتند و ما به‌عنوان جوان‌های شعر خراسان شرکت کرده بودیم؛ در آن ایام هنوز کنگره با عنوان «کنگره شعر جنگ» نام برده می‌شد. شعر دفاع مقدس به دلیل قوت به جایگاهی رسیده بود که اعم از شعر انقلاب بود. شعر انقلاب نیز در دل شعر دفاع مقدس و جنگ قرار گرفته بود، چون هر دو آرمان و اهداف مشترکی داشتند و شعر دفاع مقدس شعر انقلاب شده بود و به تعبیری شعر معاصر بود.
شعر دفاع مقدس شعر توپ و تانک نبود
این شاعر برجسته این تعبیر که شعر دفاع مقدس صرفاً شعری مربوط به جنگ و توپ و تانک بوده است را غلط دانست و افزود: شعر دفاع مقدس شعری بود که تمام دغدغه‌های انسان روز را بیان می‌کرد؛ اشعاری که در کنگره‌های شعر دفاع مقدس خوانده می‌شد همه از شهید و شهادت نبود هرچند این اشعار غلبه داشت، اما بسیاری از دغدغه‌ها، آمال و آرزو‌ها و حسرت‌ها و معضلات اجتماعی و بحث عدالت در شعر دفاع مقدس بوده و جریان داشته است. پیوند با شعر آیینی و عاشورایی در اشعار دفاع مقدس نیز همواره مطرح بوده است.
محدثی‌خراسانی کنگره شعر دفاع مقدس را یک اهرم جریان‌ساز در شکل‌گیری جریان شعر انقلاب دانست و ادامه داد: در فاصله‌ی برگزاری کنگره‌های شعر دفاع مقدس در بین همه نسل جوان آن سال‌ها رصد و انتظار درباره برگزاری کنگره وجود داشت؛ انگار که کنگره از این سال تا سال بعد یک دبیرخانه دائمی داشت. این دبیرخانه نیز مجلات «امید انقلاب» و «پیام انقلاب» بودند که توسط مجموعه‌های مرتبط با سپاه چاپ می‌شد. همه شاعران کنگره با این مجلات در ارتباط بودند و مجلات نیز نقش دبیرخانه غیررسمی را داشتند چراکه زمینه چاپ اشعار و کتاب‌های کنگره را فراهم می‌آوردند و این نقش را کنگره شعر دفاع مقدس تا پایان جنگ و حتی یک دهه بعد از جنگ همچنان داشت.
آخرین غزلی که «قیصر امین‌پور» در کنگره شعر دفاع مقدس خواند
وی به ذکر خاطره‌ای پرداخت و گفت: سال ۱۳۷۱ بیاد دارم که کنگره شعر دفاع مقدس در ایلام برگزار می‌شد و آن‌جا نیز بزرگان شعر انقلاب حضور داشتند، این جریان تا سال ۱۳۷۵ نیز که کنگره در اصفهان برگزار شد ادامه داشت. در آن دوره که کنگره در اصفهان بود قیصر امین‌پور حضور داشت که وقتی پشت تریبون قرار گرفت غزل معروف «سراپا اگر زرد و پژمرده‌ایم، ولی دل به پاییز نسپرده‌ایم» را خواند؛ بعد از دوران اوج کنگره، شاهد دوره افت آن بودیم. این مسئله به دلیل عدم برگزاری و وقفه‌های طولانی در برگزاری آن بود و به جریان شعر جوان انقلاب آسیب رساند.
این شاعر برجسته به کم فروغ شدن کنگره‌های شعر دفاع مقدش اشاره و عنوان کرد: از حدود سال‌های ۱۳۸۷ فتیله کنگره‌های شعر دفاع مقدس پایین کشیده شد و به دوسالانه و چندسالانه تبدیل شد؛ همین اتفاق‌ها ادامه داشت تا اینکه کنگره با هفت سال تاخیر برگزار شد و این تاخیر چند ساله باعث کسسته شدن پیوند شاعران با کنگره شد و کنگره دچار یک افت شدید شد. هنوز هم به‌واسطه این افت چشم‌گیر، کنگره شعر دفاع مقدس نتوانسته است قد علم کند و خودش را بازسازی کند. امیدداریم با جدی گرفته شدن و استمرار و کار‌های بیشتر این کسری و کاستی‌ها جبران شود.
لزوم تبیین تاثیرات ثانویه دفاع مقدس بر جهان
محدثی‌خراسانی در پاسخ به اینکه آیا کنگره شعر دفاع مقدس ظرفیت ارتباط‌گیری با شاعران جوان نسل سوم و چهارم انقلاب را دارد یا نه، گفت: کنگره شعر دفاع مقدس دارای ظرفیت بزرگی برای ارتباط با شاعران جوان است، اما هرچه خلا ارتباط با شاعر طولانی‌تر شود، بازگشت و ترمیم آن دشوارتر خواهد شد. اگر سال ۱۳۹۰ کنگره ادامه داده شد بایستی بلافاصله برنامه‌ریزی‌های کارشناسانه، با پشتوانه علمی و با تضمین و اعتبار لازم با سیاست‌گذاری برای ایجاد پیوند رقم می‌خورد که دوباره چنین نشد. در هر صورت برگزاری کنگره به شکل کنونی نیز مغتنم است و بایستی قدر آن را بدانیم، ولی کافی نیست و این ارتباط بایستی خیلی گستردت‌تر باشد.
وی با تاکید براینکه چنین تصوری که پرونده دفاع مقدس بسته شده است، غلط است، افزود: دفاع مقدس یک منظومه‌ای است که تازه ظرفیت‌های آن در جهان درحال شکل‌گیری است. نگاه ما به جنگ تفکری را در جهان بنا گذاشته که امروز معادلات جهان را عوض کرده است. بسیاری از رخداد‌های بزرگ جهان و موازنه‌های قدرت و جریانات خوب و بد در سطح جهان ریشه در ایثار‌ها و مقاومت‌های مردم ما دارد؛ لذا بایستی تاثیرات ثانویه دفاع مقدس بر جهان تبیین شود. بحث مقاومت بین‌الملل، بهار عربی و مدافعان حرم و شهادت سردار سلیمانی و بسیاری از اتفاقاتی که در جهان رخ می‌دهد که حتی به‌طور مسلمین مربوط به مسلیمن نیست همگی در تحلیل‌های سیاسی وجود دارد که بایستی در حوزه فرهنگ نیز مطرح شوند؛ خصوصاً در عرصه شعر که آیینه تمام نمای ارزش‌ها و آرمان‌هاست. لازمه‌ی این فعالیت‌ها، کار کارشناسی است. مخاطبان ما که جوانان هستند، تصورشان چنین نباشد که ما در کنگره شعر جنگ دوباره می‌خواهیم شاعران اسم عملیات‌ها را ردیف کنند و شعری بخوانند؛ حوزه‌های مفهومی دفاع مقدس ما بسیار گسترده‌تر از زمان جنگ است و لایه‌های زیادی دارد که بایستی با تامل و تعمق بیشتری به آن نگاه کنیم و آن را در شعر منعکس کنیم. لازمه تحقق همه این‌ها کار عمیق با پشتوانه فکری و مالی است.
دفاع مقدس در اشعار شاعران جهان تاثیرگذار بوده است
این شاعر درخصوص اضافه شدن بخش بین‌الملل به کنگره سراسری شعر دفاع مقدس و مقاومت گفت: کنگره شعر دفاع مقدس و مقاومت ظرفیت بین‌المللی شدن دارد، اما نه با این راه‌کار که چند شاعر غیرایرانی ساکن ایران در کنگره شعر داشته باشند لزوماً ما کنگره را بین‌المللی کرده باشیم؛ اگر می‌خواهیم دفاع مقدس و ارزش‌ها و آرمان‌ها را بین‌المللی کنیم باید نگاهمان را گسترده‌تر کنیم. قطعاً انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در اشعار شاعران جهان از سالوادور گرفته تا آمریکای لاتین و شیلی تاثیرداشته است و نمونه‌های زیادی از آن نیز در جریان شهادت حاج قاسم سلیمانی رقم خورد. شاهد بودیم در یک مجلس فرهنگی که در آرژانتین برگزار می‌شد به محض اینکه نام «شهید سلیمانی» ذکر شد همه جمعیت به احترام ایشان ایستادند؛ مکتب این شهید بزرگ دفاع مقدس بود؛ ایشان تجلی دفاع مقدس و آرمان‌های دفاع مقدس است لذا چنین ظرفیت‌هایی وجود دارد. استفاده و بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری و تعامل است و باید شاعران ما با این کشور‌ها رفت و آمد داشته باشند و آثار مختلف ترجمه شود تا این پیوند برقرار شود.
محدثی خراسانی با تاکید بر اینکه سوژه دفاع مقدس یک سوژه جهانی است، افزود: شاید برخی از حوزه‌های ایدئولوژیکی ما قابل تعمیم به جهان نباشد، ولی بحث دفاع مقدس و «سردار سلیمانی» با اینکه ممکن است صادر کردن افکارشان سخت باشد، اما عملکرد و شخصیتشان صادر شده است و ما می‌توانیم با صدور این مکتب که جهان بدون پذیرفتن اسلام آن را پذیرفته است، برای صدور ارزش‌های اسلام و انقلاب استفاده کنیم.
انتهای پیام/ 121
