به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، "مهدی محمدی" کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی به تحلیل نقض توافقنامه ژنو و اعمال تحریمهای جدید بر ضد کشورمان بدست مقامات آمریکایی پرداخت و نوشت:
برای جامعه تحلیلی و همچنین برای دستگاه دیپلماسی کشور، اکنون این پرسشی مهم است که آیا تحریمهای پنج شنبه گذشته امریکا علیه ایران، نقض توافق ژنو محسوب میشود یا خیر.
ادبیات دولت و تیم مذاکره کننده در این باره تا کنون چندان مستحکم نبوده است. استفاده از این تعبیر توسط تیم مذاکره کننده که اعمال تحریمهای جدید، مخالف «روح توافق ژنو» است و بسنده کردن به اقدامی نمادین مانند ترک زودهنگام مذاکرات کارشناسی با ۱+۵ –در حالی که میدانیم این مذاکرات به زودی دوباره از سر گرفته خواهد شد- نشان دهنده این است که دولت اعتقاد چندانی به اینکه باید موضعی سرسختانه در مقابل این اقدام به شدت توهین آمیز امریکا بگیرد، ندارد.
بدتر این است که مقامهای دولت امریکا میگویند تیم ایرانی در مذاکرات پذیرفته است که به روز رسانی تحریمهای قبلی مصداقی اعمال تحریم جدید و در نتیجه نقض توافق ژنو نیست. ماری هاف، سخنگوی وزارت خارجه امریکا دیروز به صراحت گفته است تیم ایرانی درون مذاکرات در جریان این موضوع قرار گرفته و میدانسته است که دولت امریکا درطول دوران ۶ ماهه اجرای توافق ژنو، به روز رسانی تحریمهای سابق را ادامه خواهد داد.
اگر این سخن طرف امریکایی درست باشد، علامت سوال بزرگی پیش روی مذاکراتی که منجر به توافق ژنو شده قرار میگیرد. تنها توجیهی که تیم مذاکره کننده ایران در مقابل پرسش از انبوه امتیازهای واگذار شده در این توافق ارائه میکرد، این بود که حداقل کاری که در ژنو انجام شده این است که قطار تحریمها متوقف شده و از این به بعد دیگر تحریم جدیدی علیه ایران اعمال نخواهد شد. اما اقدام دولت امریکا نشان داد همین یگانه توجیه موجود هم پایهای بسیار سست دارد و عملا تغییری در سیاست تحریمی امریکا رخ نداده است.
به دلایل زیر، تحریمهای جدید امریکا نه مخالف روح، بلکه نقص صریح نص توافق ژنو است.
۱- استدلال اصلی امریکا این است که این تحریم، یک قانون، مصوبه یا فرمان اجرایی جدید نیست بلکه به روز رسانی فهرست مصادیق افراد و شرکتهای تحت تحریم، طبق فرمان اجرایی شماره ۱۳۶۴۵ است که در تاریخ ۳ ژوئن ۲۰۱۳ تصویب شده است. این استدلال بسیار مضحکتر از آن است که حتی اندکی جدی گرفته شود. نکته مهمی که در اینجا باید به آن توجه کرد این است که آنچه امریکا در توافق ژنو به آن متعهد شده این است که از اعمال (impose) هرگونه تحریم جدید خودداری کند. در توافق ژنو صحبتی از ممنوعیت تصوب قانون یا صدور فرمان اجرایی جدید از سوی رییس جمهورامریکا به میان نیامده است. امریکا طبق توافق ژنو متعهد است به طور کلی از اعمال هر نوع تحریم جدید خودداری کند و این به وضوح در برگیرنده تحریمهای جدیدی که طبق قوانین قدیمی اعمال میشود هم هست. در واقع آنچه امریکاییها به روز رسانی تحریمهای قبلی میخوانند، چیزی جز تحریم جدید نیست چرا که بر اساس این فرآیند عملا کسانی تحریم میشوند که پیش از این تحریم نبودهاند و مفهوم «تحریم جدید» هم چیزی جز این نیست.
اگر تیم ایرانی نتواند تکلیف این مسئله یعنی توقف مصداق یابی برای قوانین تحریمی پیشین را در مذاکرات کارشناسی روشن کند، و این فرآیند تداوم یابد، امریکاییها قادر خواهند بود در این پوشش هر فرد، شرکت و نهادی را که بخواهند تحریم کنند و ایران هم حق هیچ اعتراضی نخواهد داشت و بندهایی که توافق ژنو که وعده میدهد در آینده تحریم جدیدی علیه ایران اعمال نخواهد شد بالکل بیمعنا میشود.
۲- مسئله دوم این است که این اقدام دولت امریکا آشکارا با اصل حسن نیت (good faith) که در توافق ژنو مورد تاکید بوده درتناقض است. عمل به این اصل، مستلزم آن است که دو طرف از انجام اقداماتی که حتی به طور تلویحی و غیر صریح فضای مثبت موجود را به هم میزند خودداری کنند چه رسد به اینکه یک طرف یکی از پایههای اصلی توافق، یعنی عدم گسترش رژیم تحریمها را تخریب نماید.
۳- مسئله سوم به بندی از عهد نامه ۱۹۶۹ وین باز میگردد که عملا حاکم بر همه معاهدات دیگر است. طبق ماده ۱۸ از این کنوانسیون، یک کشور ملزم است از اقداماتی که به هدف و منظور یک معاهده لطمه واردمی کند حتی قبل از لازم الاجرا شدن آن خودداری ورزد. اقدام امریکا مستقیما نقض این ماده از عهدنامه ۱۹۶۹ است و شرایطی بوجود میآورد که هدف اصلی این توافق که مطابق اعلام دو طرف عدم گسترش (Halt) برنامه هستهای ایران در ازای عدم گسترش رژیم تحریم هاست، از سوی طرف امریکایی کاملا بیارزش پنداشته و نقض شود.
رفتار دولت امریکا در اعمال تحریمهای جدید نه فقط غیر قانونی بلکه عمیقا اهانت آمیز است. تیم مذاکره کننده قبل از آنکه مدافع حقوق ملت ایران باشد، مدافع عزت و شخصیت آنهاست. ایستادگی بر سر این مسئله و منتفی کردن روند مصداق یابی برای تحریمهایی که پیشتر اعمال شده، در کنار عدم تصویب یا اعمال تحریمهای جدید، اندکی از تردیدها درباره مقصدی که این معاهده ما را به سمت آن روان کرده و نیت واقعی که امریکاییها در سر دارند، خواهد کاست. اما اگر دولت امریکا با این امر مخالفت کند، کم هزینهترین راه برای اجتناب از سناریوی هم چوب هم پیاز (هم توقف برنامه هستهای و هم تداوم اعمال تحریمها) این است که ایران فعلا و تا زمان رفع شدن اختلافات در این باره اجرای توافق ژنو را آغاز نکند.
