ابراهیم حاتمی کیا و رسول ملاقلی پور مهمترین فیلمسازان دفاع مقدس

خبرگزاری دفاع مقدس: ابراهیم حاتمی کیا تنها کارگردانی است که در یک دوره طولانی کاری در حوزه فیلمسازی همه آثارش جز پنج  فیلم "خاکستر سبز" ، "ارتفاع پست"، به رنگ ارغوان "، "دعوت" و "گزارش یک جشن" را به جنگ اختصاص داده است و می توان او را تنها کارگردان آثار دفاع مقدس دانست.

کمال تبریزی اگر چه در این حوزه کم کار بوده است؛ ولی در این مقوله جای می گیرد (عبور1367، در مسلخ عشق 1369، لیلی با من است 1374، شیدا 1377) .عبدالله باکیده نیز با دو فیلم (پوتین 1370، صلیب طلایی 1371) در این حوزه قرار می گیرد.

پرویز شیخ طادی با دو فیلم "روزهای زندگی" 1390 و "دفتری از آسمان" 1378 در حوزه فیلمسازان دفاع مقدس قرار می گیرد. مسعود ده نمکی اخراجی های یک و دو را در حوزه دفاع مقدس کار می کند؛ اما مسیرش را تغییر می دهد و برای تولید دو فیلم بعدی اش سراغ مضمون های دیگری می رود.

محمد علی باشه آهنگر در فیلم "ملکه" 1390، "فرزند خاک" 1386 "نیمه گمشده" 1378 به طور مستقیم به جنگ می پردازد؛ اما در بقیه آثارش تمایلی برای این کار از خود نشان نمی دهد و ترجیح می دهد حاشیه جنگ را در دستور کارش قرار دهد.

بسیارند کارگردانهایی  که کارشان را با دفاع مقدس  آغاز کردند؛ ولی این راه را ادامه نداند، گذرگاه و هراس و پرچمدار و حمله به اچ 3 آثار دفاع مقدسی شهریار بحرانی هستند و آب را گل نکنیم و ملک سلیمان و مریم مقدس و دنیای وارونه آثار غیر جنگی او. چشم شیشه ای اثر دفاع مقدسی حسین قاسمی جامی است اما زیر آسمان اواثری است که در حاشیه جنگ می گذرد.  

فیلم روزنه اثر دفاع مقدسی جمال شورجه است، اما شب دهم او فیلمی است که به حاشیه جنگ می پردازد و "لبه تیغ" و "سی و سه روز" و "وعده دیدار" آثاری هستند که اصلا هیچ ربطی به دفاع مقدس ندارند. پیشتازان فتح که در سال 1363 تولید شده است اثر دفاع مقدسی ناصر مهدی پور است و فیلمهای" دلار"، "گریز"، "یاران" و "گریز" آثاری هستند کاملا بی ربط به دفاع مقدس.

رسول ملاقلی پور در سال 1363 "نینوا" را می سازد و در سال 1364 "بلمی به سوی ساحل" را و در سال 1365 "پرواز در شب" را و در سال 1367 "افق" را ولی این رویه را تغییر می دهد و در سال 1370 فیلم "مجنون" را می سازد که هیچ ربطی به مقوله دفاع مقدس ندارد. "خسوف" و "پناهنده "هم آثاری از او هستند که در مقوله دفاع مقدس جای نمی گیرند. ملاقلی پور در سال 1374 با فیلم "نجات یافتگان" به سینمای دفاع مقدس باز می گردد و تا پایان عمر به  حوزه دفاع مقدس وفادار می ماند.

مهمترین سوالی که در این حوزه مطرح می شود این است که چرا فیلمسازان آثار دفاع مقدس که عموما انقلابی و مسلمان نیز بوده اند از سینمای دفاع مقدس کناره گرفته یا به گونه ای مستمر در ساختن آثار جنگی تلاش نکرده اند. برای این سوال چند جواب می توان مطرح کرد؛

الف) پایان یافتن جنگ در سال 1367 و در پی آن پایان یافتن سینمای تبلیغاتی و پروپاگاندا.

ب) بالا بودن میزان سرمایه گذاری در آثار دفاع مقدس و پیدا شدن ژانرهای دیگر و ارزان تر به عنوان رقیب این ژانر.

 ج) گرفتار بودن سینمای دفاع مقدس در مضامین  مشخص، تکراری و عدم اقبال تماشاگر از موضوعات تکراری و نخ نما شده.

با پایان یافتن جنگ، سازمانها و نهادهای دولتی که در زمان جنگ با میل و رغبت به این سینما کمک می کردند تمایل خود برای کمک به این سینما را از دست دادند و این ژانر را به حال خود رها کردند. عدم حمایت سازمان های دولتی باعث شد تا سینمای دفاع مقدس روز به روز نحیف تر، لاغر تر و ضعیف تر شود و به اینجا برسد که در طول سال یک یا دو فیلم با حمایت نهادهایی مثل فارابی تولید می شود و در برخی سال ها هم پیش آمده که هیچ فیلمی در حوزه سینمای دفاع مقدس تولید نشده است.

سینمای دفاع مقدس در ایران رابطه بسیار محکمی دارد با حمایت دولت و برخلاف همه جای دنیا که از جذابیت های این سینما برای جذب تماشاگر استفاده می کنند در ایران کارگردانهای ما همه تلاش خود را معطوف این نکته می کنند تا از ارزشهای دفاع مقدس برای جذب بودجه های دولتی استفاده کنند.