نقد مکانیزم انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس ضروری است/ باید خط شکنی کنیم
«جواد کلاته عربی» سرداور بخش خاطره نوزدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، با اشاره به رسالت این رویداد ادبی، اظهار داشت: رویداد انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس رسالتی دارد که در حوزه بررسی‌های خود با نگاه تخصصی در انتخاب نامزدها، برگزیدگان و تقدیری‌ها به گزینه‌هایی برسد که در ادامه راه الگوی خوبی برای قشر نویسنده، مخاطبین کتاب‌خوان، ناشرین و فعالیت بخش رسانه قرار گیرد؛ این مسئله می‌تواند یکی از مهم‌ترین رسالت‌های کتاب سال باشد که الگوهای صحیحی را در همه حوزه‌ها به مخاطب خودش معرفی کند.
وی با تاکید بر اینکه هدف از تولید کتاب، مطالعه آن است، افزود: مورد توجه و مطالعه قرار گرفتن کتاب‌های خوب توسط مخاطبین، اهالی قلم و رسانه یک آرمان و اتفاق حرفه‌ای است اما همیشه شاهد این اتفاق نیستیم؛ گاهی اقبال بازار به کتاب‌هایی است که به‌لحاظ فرم، قلم، اصول نگارش و سوژه حائز ویژگی‌های برتر نیست که آن هم دلایل مختلفی دارد. لذا جشنواره‌های ادبی می‌توانند گزینه‌های بهتری را پیش‌روی مخاطب قرار دهند و چراغ روشن‌تری را به نویسندگان و فعالیت این عرصه معرفی کنند که اگر می‌خواهند بنویسند، خودشان را به لحاظ ساختار و قلم به این الگوها نزدیک کنند.
کتاب‌های خاطره از اصالت خود دور شده‌اند
این داور انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس معرفی الگو را رسالت مهم رویدادهای ادبی دانست و ادامه داد: ما در بخش خاطره‌نگاری ملاحظاتی داریم؛ چراکه کتاب خوب حتماً آن کتابی نیست که بیشتر از همه مورد توجه مخاطب قرار گرفته است. بلکه یک کتاب خوب در حوزه خاطره‌نگاری ویژگی‌ها و اصولی است که از سوی اساتید مشخص شده است.
کلاته عربی گفت: دوست داریم بهترین کتاب‌ها تبلیغ و ترویج شود اما در حوزه خاطره‌نگاری سلایق و ذائقه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند. امروزه خاطره‌نگاری خیلی به داستان نزدیک شده است. برخی از کتاب‌های خاطره از اصالت خاطره فاصله گرفته و به مرزهای داستانی و رمان نزدیک شده است؛ این اتفاق در مهندسی ساختار و در پرداخت قلمی مشهود است. انتخاب کتاب برتر خاطره‌نگاری می‌تواند شاخص‌های اصیلی را دست نویسندگان و مخاطبین قرار دهد.
نقد شدن مکانیزم انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس ضروری است
این نویسنده به دیگر کارکردهای انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس اشاره کرد و ادامه داد: رونق بخشیدن به کتاب و کتاب‌خوانیهم امتیاز و کارکرد جانبی این رویداد ادبی است. ولی معرفی الگوی برتر مهم‌ترین رسالتی است که می‌تواند برای انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس در نظر گرفت.
وی با انتقاد از عدم استمرار فعالیت دبیرخانه‌های رویدادهای ادبی در طول سال اظهار داشت: داوران و فعالین حوزه نشر معمولاً از انتخاب‌های رویدادهای ادبی یک رضایت نسبی خواهند داشت و این موضوع درباره انتخاب بهترین کتاب سال دفاع مقدس نیز وجود دارد. اما این مسئله مهم نیست. بلکه باید با تبین جریان داوری‌ها، مکانیزم‌ها و رویکردهای انتخاب کتاب برتر برای جامعه هدف، جریان نقد و نظر و گفت‌وگو شکل بگیرد. اگر مکانیزم داوری و انتخاب برترین‌ها مورد نقد و بررسی قرار نگیرید، جریان جشنواره‌های ادبی کاملاً ابتر خواهد بود و به نتیجه نهایی خود که ارتقاء سطح کتاب و کتاب‌خوانی و نویسندگی است، دست نخواهیم یافت.
تاثیر انتخاب نامناسب تیم داوری جایزه جلال در نامزدهای بخش مستندنگاری
کلاته عربی اظهار داشت: در بخش خاطره نوزدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس این آمادگی از سوی تیم داوری وجود دارد تا مکانیزم داوری و انتخاب مورد نقد و بررسی قرار گیرد. اگر تیم علمی و دبیران این رویداد خودشان را در معرض داوری قرار دهد، برای اولین بار یک خط‌شکنی در جشنواره‌های ادبی رقم خواهد خورد تا قضاوت‌ها و مکانیزم‌ها به نقد بررسی جمعی از دغدغه‌مندان این حوزه برسد تا بتوانیم سال‌های بعد در امثال جشنواره‌های جلال آل احمد و دیگر جشنواره‌ها این روند را از مسئولین آنها مطالبه کنیم.
وی به جایزه ادبی جلال آل احمد اشاره کرد و گفت: امسال در بخش خاطره‌نگاری جشنواره جلال آل احمد مکانیزمی برای انتخاب داوری وجود داشت که منجر به کاندید و نامزد شدن کتاب‌هایی شد که واقعاً در شان جایزه جلال نبودند. از طرفی انتخاب نامناسب تیم داوری و انتخاب نامناسب نامزدها توسط تیم داوری به انتخاب‌های نهایی بخش خاطره تسری پیدا کرد. لذا وقتی مسئولین و داوران خودشان را در قبال افکار عمومی پاسخگو ندانند، هیچ گاه پیشرفتی نخواهیم داشت.
فارغ از اسم‌ها دغدغه معرفی اثر فاخر داشتیم
این نویسنده در پاسخ به سوالی درخصوص شعار «هویت ملی و انتخاب آثار فاخر» در نوزدهمین انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس عنوان کرد: رویکرد ادبیات دفاع مقدس در عامه‌ی تولیدات این حوزه با حضور عناصر هویت ملی رقم خورده است. یعنی کمتر کتابی در حوزه ادبیات دفاع مقدس وجود دارد که فارغ از عناصر هویت ملی باشد؛ بیشتر آثاری که در این دوره بررسی کردیم در مرحله دوم و نهایی شامل عناصر ملی بود و معتقدیم بحث هویت ملی تنیده با ادبیات دفاع مقدس است.
داور انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس در ادامه به انتخاب کتاب فاخر اشاره کرد و گفت: واقعاً دغدغه تیم داوری این رویداد در بخش خاطره این بود که به انتخاب‌هایی برسیم که از هر حیث اثری فاخر باشد و در همین راستا به کتاب برتر فکر کردیم و فارغ از اسم‌ها دغدغه انتخاب فاخر بود و تلاش کردیم دقت نظر و پافشاری داشته باشیم بخاطر همین نگاه حداکثری در انتخاب کتاب فاخر بود که تاثیر مستقیم در تعداد انتخاب‌ها و کیفیتها وجود داشته باشد.
انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس سالانه شود
کلاته عربی درخصوص نگاه دبیران علمی و اجرایی انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس گفت: دبیر اجرایی رویداد واقعا زحمت کشیدند. دغدغه و وسواس بسیاری در تمام مراحل اجرایی جشنواره داشتند و زحمات زیادی را متحمل شدند. دغدغه‌های علمی دبیر علمی جشنواره از جلسه ابتدایی همکاری و در بحث و بررسی‌ها و نقد و نظرهای مختلف خودش را نشان می‌داد. دغدغه تیم برگزار کننده و بخصوص استاد فروغی رویکرد خاطره‌نگاری با ویژگی‌ها و اصالت خاطره‌نگاری بود. روی این مسئله بحث و نظر شد و نظرات گوناگون شناخته شد و بحث و گفت‌وگوهای داغی شکل گرفت تا به گزینه‌های مورد نظر رسیدیم.
وی تصریح کرد: دبیر علمی این رویداد همواره به‌عنوان یاری کننده ما در کنارمان بود و علیرغم اینکه در بحث‌های علمی و کارشناسی مشارکت داشتند و راهنمایی می‌کردند اما در انتخاب‌ها به‌هیچ وجهه، هیچ اظهارنظری نداشتند و این از مشی حرفه‌ای گری ایشان سرچشمه می‌گرفت.
داور انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس گفت: امیدواریم این جشنواره‌ها به‌جای دوسالانه ترتیبی داده شود که تاخیری نداشته باشند و سالانه برگزار شود تا بتواند رونق این عرصه را بیش از گذشته کند.
انتهای پیام/ 121
