خبرگزاری دفاع مقدس، حضرت آیت الله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی سال ۱۳۹۳، را سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نامگذاری نمودند. هر چند، ملت مسلمان ایران در سال ۱۳۵۷ نهضت و انقلاب خود را بر پایه اقتصاد و معیشت و رفاه قرار نداد و مبنا را اقتصاد ندانست و انقلاب اسلامی را بر اساس اندیشههای الهی معمار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) بنیان گذاشته و پا در عرصه مبارزه با طاغوت نهاد، اما با مرور زمان و گذشت ایام و سِیر انقلاب اسلامی این واقعیت روز به روز بیشتر از گذشته عیان شد که اقتصاد هر چند به عنوان زیربنای انقلاب نبوده و نیست، اما به عنوان کلیدیترین ابزار تداوم و حیات انقلاب اسلامی مطرح میباشد.
نقشۀ راه ترسیم شده توسط مقام معظم رهبری در رسیدن به اقتصادی شکوفا و مترقی و بدون وابستگی که بتواند ما را به آرمانهای مترقی انقلاب اسلامی رهنمون سازد همان اقتصاد مقاومتی است. اقتصادی که با تکیه بر توانمندی های داخلی و ظرفیت های درونی کشور، با رویکردی دانش محور و تعامل صحیح با دنیای خارج بنیان گذاشته شده است.
حال چگونه میتوان به این اقتصاد رسید؟ این مطلب را مقام معظم رهبری به طور ظریف در تغییر نگاه مردم به چگونگی توانمندیهای خود میدانند و این مهم دست نیافتنی نخواهد بود مگر نشاندن این مطلب در باورهای فرهنگی مردم مبنی بر اینکه ظرفیت ها و توانایی های مردمان این مرز بوم حد و مرز نمیشناسد، لذا نقش مهم فرهنگ به عنوان یک اصل در کنار اقتصاد خود را نشان داده است.
سالهاست اقتصاد جهانی توسط امپریالیسم رسانهای از طریق تغییر در نگاه فرهنگی مردمان کشورهای وارد کننده به ترغیب و تشویق آنان به مصرفگرایی و استفاده از محصولات و اجناس وارداتی شرکتهای چندملیتی توانسته است بر تمامی شئون مردمان این کره خاکی چنگ بیندازد و در نتیجه تولیدات ناخالص ملی کشورها به سمت سوددهی هر چه بیشتر برای شرکت های چندملیتی کشیده شود. بنابراین برای اینکه بتوان کلید موفقیت های اقتصاد را در دست داشته باشیم باید آن را در امتداد فرهنگ بدانیم، از این رو است که اهمیت، جایگاه و نقش فرهنگ در اقتصاد برجسته می شود. لذا از آنجا که نقشه راهی که اکنون در اقتصاد جمهوری اسلامی توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده اقتصاد مقاومتی نام گرفته است باید برای عملی کردن این اقتصاد به مهمترین رکن این اقتصاد از باب فرهنگی که همان به باور رساندن واژه "میتوانیم" در اعتقاد و ذهن نسل چهارم انقلاب است، توجه ویژه و خاص نمود و این مهم مستلزم داشتن عزمی بزرگ همراه با یک اراده ملی است که بایستی به منصحه ظهور برسد.
مدیریت جهادی هر چند اصطلاحی جدید در ادبیات انقلابی ما نیست اما انصافاً مدیریتی است که در مقطع دفاع مقدس بارها با آن مواجه بودهایم. مدیریتی که با رهبری امام خمینی(ره) توانست به خوبی در دوران دفاع مقدس کشور را از پرتگاه جنگ که استکبار جهانی ایران را به سمت آن کشانده بود نجات دهد و کارآیی خود را به خوبی نشان دهد. شاید بکارگیری واژه جهاد نشان و اشاره از یک واقعیت مهم باشد که امروز هم نوع دیگری جنگ بر این انقلاب، کشور و مردم تحمیل شده است که بایستی همچون دفاع مقدس با یک مدیریت جهادی به مقابله و برخورد با آن پرداخت.
بنابراین میتوان بخشی از تفسیر مدیریت جهادی را در محورهای ذیل خلاصه کرد؛
1- نگاه کارشناسانه و مدبرانه به مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم. ۲- توجه به تولیدات داخلی و صادرات کالا. ۳- شناسایی نیازهای ضروری و اساسی مردم در حوزه اقتصاد. ۴- سوق دادن هدفمندی یارانهها به سمت خدمات عمومی و ضروری مردم. ۵- نگاه واقع گرایانه به اقتصاد جهانی و چگونگی نحوه تعامل با دنیای خارج و روابط کشورها. ۶- شناسایی صحیح ظرفیتها و توانمندیهای موجود در کشور. ۷- سرعت عمل لازم در حل و فصل موضوعات و مشکلات. ۸- پرهیز از هرگونه شتاب زدگی در تصمیمات کلان. ۹- بهره گیری صحیح و به موقع از ظرفیت ها، امکانات و پتانسیل های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در داخل کشور. ۱۰- بهرهگیری صحیح و مناسب از منابع در داخل کشور(حاملهای انرژی و...). ۱۱- متناسب کردن قیمت ها با درآمد مردم. ۱۲- بالا بردن هزینه های کالاهای تجملاتی وارداتی(خودروهای لوکس و...). ۱۳- توزیع عادلانه بر حسب نیاز در سطح کشور به منظور افزایش انگیزه در جهت حمایت از سیاست های اقتصادی. ۱۴- ایجاد فرصتهای برابر برای تمامی بنگاههای اقتصادی و سرمایهگذاران داخلی. ۱۵- سوق دادن تمامی ابزار فرهنگی کشور و رسانههای داخلی در تبلیغ و تشویق مردم به مصرف صحیح محصولات و تولیدات داخلی. ۱۶- بالا بردن ساعات بهرهوری کار در سطح کشور( ادارات و کارخانجات و ...). ۱۷- کاهش تعطیلات رسمی. ۱۸- بالا بردن سرعت گردش سرمایه در کشور و توزیع تسهیلات. ۱۹- بالا بردن اشراف کامل دستگاه های نظارتی و کنترلی بر اقتصاد کشور. ۲۰- ایجاد فضای کامل امنیت اقتصادی برای سرمایهگذاران در اقتصاد داخلی. ۲۱- ایجاد سیستمهای جدید با حفظ پتانسیل و آمادگی قبلی در جهت حل معضلات و مشکلات پیش بینی نشده در موضوعات اقتصادی. ۲۲- بالا بردن نقش بنگاههای خرد اقتصادی در داخل کشور در جهت افزایش تولید. ۲۳- تصویب و تسهیل قوانین برای کارآفرینی و حمایت از تولیدات داخلی. ۲۴- نگاه ویژه به مناطق محروم و کم برخوردار به منظور ایجاد و برقراری عدالت اجتماعی و بالا بردن انگیزههای حمایتی مردم و... .
رهبر معظم انقلاب در بیان علت انتخاب شعار «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» به عنوان نقشه راه کلی سال ۹۳، به گامهای بلند و تجربیات موفق ملت و امکانات و ظرفیت های وسیع کشور اشاره کردند و افزودند: "مسیر پر افتخار «اقتدار ملی» با تمرکز مسئولان و مردم بر این شعار، با شتاب بیشتری پیموده خواهد شد." ایشان در تشریح عناصر اصلی قدرت یک ملت، برخورداری از تسلیحات پیشرفته را لازم دانستند اما افزودند: "اقتصاد، فرهنگ و علم سه عنصر اصلی اقتدار ملی است که با یاری خداوند در ۱۲ سال اخیر درباره علم و دانش پیشرفتهای درخشانی داشتهایم."
رهبر انقلاب اهتمام جدی درباره دو عنصر دیگر اقتدار ملی یعنی اقتصاد و فرهنگ را ضروری برشمردند و با تمرکز اولین بخش از سخنانشان بر مسأله اقتصاد افزودند: "باید اقتصاد ایران را به گونهای قوی کنیم که هیچ تکانهای در جهان و هیچ کس در هیچ جای دنیا چه آمریکا و چه غیر آمریکا نتواند با یک تصمیمگیری و یک نشست و برخاست، بر اقتصاد کشور و معیشت مردم ما اثر بگذارد که این همان اقتصاد مقاومتی است."
ایشان در ترسیم افق سال نو، دو مسألۀ اقتصاد و فرهنگ را مهم تر از مسائل دیگر بر شمردند و تأکید کردند: "برای تحقق شعار سال ۹۳ یعنی«اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» تلاش مشترک مسئولان و آحاد مردم ضروری است." حضرت آیت الله خامنهای با اشاره به نقش اساسی و برجسته مشارکت و حضور مردم در «زندگی و سازندگی کشور» خاطرنشان کردند: "هم در اقتصاد و هم در فرهنگ، کار بدون حضور مردم پیش نخواهد رفت و گروه های گوناگون مردمی باید با اراده و عزم راسخ ملّی در این عرصه ها نقش آفرینی کنند و مسئولان هم موظفند با توکل به خداوند و با تکیه بر مردم، در هر دو عرصه اقتصاد و فرهنگ، مجاهدانه وارد میدان عمل شوند."
به این امید که با پایبندی ملت به مسیر پر افتخار استقلال و عزت ملی با همت مردم و مسئولان، شعار سال جدید مبنی بر اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی تحقق پذیرد.
منابع:
سایت خبری عصر ایران، 29 اسفند1392، 327331.
سایت خبری فرارو، 1 فروردین1393، 184145.
سایت خبری الف، 6 فروردین1393، 220794.
