خبرگزاری دفاع مقدس- حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در نخستین روز سال ۱۳۹۳، در اجتماع عظیم و پُر شور زائران حرم مطهر رضوی با تبریک مجدد سال نو، ابعاد مختلف نقشه کلان راه کشور در سال جدید، یعنی «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» را تبیین کردند و با تشریح ماهیت، ظرفیت و الزامات تحقق مقاوم سازی اقتصاد و باید و نبایدهای عرصه بسیار مهم فرهنگ تأکید کردند: "باید خود را آنچنان قوی کنیم که زورگویان و باجگیران جهانی، نتوانند حقی از این ملت را نادیده بگیرند."
حضرت آیتالله خامنهای در تشریح فرمایش اصلی خود در سال جدید یعنی ضرورت قویتر شدن ملت و کشور و افزایش اقتدار ملی به تلاش باجگیران و زورگویان جهانی برای تضییع حقوق ملت های ضعیف استناد و خاطرنشان کردند: "طبیعت جهانی که با افکار مادی اداره می شود زورگویی قدرتمندان نسبت به ضعیفان است پس باید قوی شویم وپیشرفت کنیم."(1)
برهمین اساس و در راستای شعار سال و نیز فرمایشات رهبر معظم انقلاب در جمع زائران حرم مطهر امام رضا(ع)، در نوشتاری مجمل، مروری گذرا کردیم بر تحریم ها و بن بست های اقتصادی که آمریکا از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در جهت دشمنی و عناد ورزی با آرمان ها و ارزش های والای این انقلاب شکوهمند و جهانشمول بر سر راه آن قرار داد و هر بار مفتضح تر از پیش با شکست مواجه شد، چراکه این وعده خداوند به مظلو مان در برابر مستکبران است.
آمریکا که تمام تلاش خود را برای جلوگیری از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به کار بسته بود با پیروزی این انقلاب، به اقدامات خود برای به زانو در آوردن آن ادامه داد و در همین راستا، کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا، به وضع تحریم های اقتصادی مبادرت و در 21 آبان 1358، دستور قطع خرید نفت ایران را صادر کرد. پس از آن دستور داد دارایی های ایران در بانک های آمریکایی توقیف شوند. همچنین، با تصمیم کارتر، صادرات به ایران ممنوع و هرگونه واردات از ایران قطع شد وکلیه لوازم و تجهیزات نظامی که در زمان رژیم پهلوی از آمریکا خریداری و پول آنها پرداخت شده بود، توقیف و از ارسال آنها به ایران جلوگیری به عمل آمد. کارتر، در کنفرانس سران هفت کشور صنعتی جهان نیز متحدان اروپایی آمریکا را دعوت به تحریم اقتصادی ایران کرد.
برژینسکی(مشاور امنیت ملی کارتر)، از تحریم های اقتصادی به عنوان ابزار سلطه یاد نموده و می نویسد: "فشار برای اقدامات جامع تر، علناً افزایش می یافت. صرف نظر از راه نظامی گام منطقی بعدی، افزایش فشار اقتصادی بر ایران بود. در جلسه سیزدهم آذر کمیته، رئیس جمهور برای گسترش مجازات های اقتصادی بیشتر مصمم شد. گروه هایی از وزارتخانه های امور خارجه و خزانه داری برای مشورت و هماهنگی با متحدانمان به خارج اعزام شدند. این برنامه ریزی در نهایت می بایست به قطع روابط دیپلماتیک و منع اغلب صادرات و معاملات مالی با ایران که در تاریخ هجدهم فروردین اعلام شد، منجر گردد. اعمال تحریم ها به قصد افزایش ابزار سلطه ما در مقابله با ایران بود."(2)
در کنار تحریم های اقتصادی، در شرایطی که جنگ تحمیلی به وسیله رژیم بعثی حاکم برعراق و با حمایت ها و پشتیبانی های آمریکا، علیه ایران شکل گرفته بود، در زمان ریاست جمهوری ریگان، آمریکا تحریم تسلیحاتی را نیز به منظور کمک به عراق و تضعیف نظام جمهوری اسلامی ایران، علیه کشورمان به مورد اجرا گذاشت.
گاسپار واینبرگر(وزیر دفاع آمریکا در دولت ریگان)، در کتاب خاطرات خود، ضمن اذعان به این موضوع می نویسد: "تحریم تسلیحاتی ایران به وسیله آمریکا، مانع رسیدن اسلحه به ایران شد و در این تحریم، عربستان، کویت، عمان، بحرین و امارات عربی متحده، آمریکا را کمک کردند. در کنار تحریم تسلیحاتی، تحریم اقتصادی ایران در زمان دولت ریگان نیز ادامه یافت."
آمریکا، مقرراتی را وضع کرد تا واردات نفت ایران را تا 30 درصد کاهش دهد و عربستان و کویت را تشویق نمود بیشتر از سهمیه تعیین شده اوپک، نفت تولید کنند تا ایران مجبور به کاهش قیمت نفت خود در بازارهای جهانی شود.
تحریم های اقتصادی علیه ایران در زمان دولت بوش نیز ادامه یافت. در دوره ریاست جمهوری بوش، ضمن تداوم تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران، آمریکا در بازارهای جهانی نیز اخلال نمود و مانع از داد و ستد اقتصادی کشورها با ایران می شد. برای مثال می توان از ممانعت آمریکا از فروش هواپیماهای مسافربری توسط انگلیس به ایران یادکرد که بنا به اذعان ریچارد بوچر(سخنگوی وقت وزارت امورخارجه آمریکا)، دولت بوش، مانع از انجام یک معامله میان تهران و لندن برای خرید هواپیماهای انگلیسی توسط ایران شد.
پس از آن، دولت کلینتون همچون اسلاف خود به تحریم اقتصادی علیه ایران ادامه داد. تحریم های دولت کلینتون نیز همان اهدافی را دنبال می کرد که دولت های سابق آمریکا به دنبال آنها بودند.
دولت کلینتون به منظور کاهش بنیه اقتصادی و دفاعی ایران و ایجاد محدودیت های تجاری، با ایجاد موانعی، از صدور تکنولوژی های پیشرفته به ایران جلوگیری می کرد. جلوگیری از اعطای وام به ایران اقدام دیگر دولت کلینتون در راستای تحریم های اقتصادی بود. آمریکا، مایل نبود کشورها به روال عادی با ایران به تجارت بپردازند و به همین علت به هراقدامی برای جلوگیری از تجارت کشورها با ایران دست می زد و قطع کامل تجارت کشورهای متحد آمریکا با ایران را دنبال می کرد.
کلینتون در 24 اسفند 1373 در کنگره جهانی یهودیان، بر ضرورت تحریم اقتصادی و تجاری ایران تأکید کرده و متحدین غربی آمریکا را نیز به شرکت در این تحریم ها فراخوانده بود. در دولت کلینتون، تحریم نفتی ایران، همچنان ادامه یافت و در 23 اسفند 1378 کلینتون در نامه ای به رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، تحریم های نفتی سال 1374 علیه ایران را تمدید کرد.
پس از او در دولت بوش(پسر)، در عین حال که تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران ادامه یافت، بلکه، اقدامات جنگ طلبانه دولت بوش، منطقه را در کام جنگ فرو برد.
حضور نظامی گسترده آمریکا در خلیج فارس و اشغال کشورهای عراق و افغانستان از جمله اقدامات دولت بوش بود. و پس از بر سر کار آمدن اوباما در آمریکا نیز نه تنها از تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران کاسته نشد، بلکه بر حجم این تحریم های ظالمانه افزوده شد.
با توجه به مطالب مطروحه، در یک نتیجه گیری کلّی می توان به اهمیت شعار انتخاب شده توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی برای سال جدید پی برد و بر این نکته تامل کرد که تحریم های اقتصادی آمریکا و متحدانش علیه ملت ایران از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران شکل گرفته است. بنابراین ادّعاهایی همچون دستیابی به فناوری هسته ای که سبب شکل گیری تحریم های اقتصادی شد، ادعای باطلی است و در صورت مرتفع نمودن آن، بهانه هایی دیگر تراشیده خواهد شد، چرا که آنان با اصل و وجود نظام مقتدر اسلامی مشکل دارند و مخالفند.
1) سایت خبری – تحلیلی فرارو
2) زبیگنیو برژینسکی، سقوط شاه، جان گروگان ها و منافع ملی، ترجمه: منوچهر یزدان یار.
