مفهوم‌شناسی «واژه‌ها»؛ گامی در روایتگری صحیح دفاع مقدس
گروه استان‌های دفاع‌پرس- موسی‌الرضا عبداللهی؛ واژه‌ها و کلمات دارای دو مفهوم هستند یعنی هر لغت از دو معنا برخوردار است. معنای اول لغوی و معنای دوم اصطلاحی، که این دو تعریف به لغت و کلمه اعتبار می‌بخشد و قابل بررسی است. گاهی این معانی باهم همخوانی دارند و گاهی در تضاد هستند به همین جهت هنگام استفاده از لغات و واژه‌ها در متن و یا بیان روایت باید دقت کافی داشت تا در جای خود استفاده شود.
از نگاه صاحب‌نظران، واژگان دارای معانی متعددی هستند که گاهی بار مثبت و گاهی بار منفی به‌همراه دارند، به‌خصوص زمانی که واژه‌ها و کلمات از مفهوم اصطلاحی، مورد تأکيد قرار می‌گیرند، می‌تواند محتوای متن و روایت را دستخوش تغییر کند. بی‌گمان در این حالت وقتی برداشت‌های فردی، فرهنگی، مذهبی و سیاسی پیش می‌آید مفاهیم این واژه‌ها از مفهوم واقعی و حقیقی خود دور می‌شود و با دخالت نظریه‌های شخصی و گروهی در نزد مخاطبان که همان ملت‌ها هستند مفهوم منفی خود را به‌جا خواهند گذاشت.
با توجه به این چالش، به‌کار بردن واژه‌های صحیح در متنی که تنظیم و یا در روایتی که نقل می‌شود و همچنین در آثار تولیدی هنری، بسیار با اهمیّت است. در آثار تولید شده دفاع مقدس که به جامعه ارائه شده به نظر می‌رسد کارشناسان و ممیزان محتواهای تولید شده نسبت به این موضوع دقّت لازم را نداشته‌اند و در متن‌های روایت و نقل خاطرات و معارف دفاع مقدس از واژه‌هایی استفاده شده که ماهیّت موضوع را آسیب‌پذیر کرده و می‌شود از آن تلقی دیگری را برداشت کرد که با اصل هدف در تضاد است.
لغاتی همچون تهاجم، هجوم، جنگ، دفاع، شبیخون، حمله، یورش، پدافند، فنون دفاعی، هجوم بردن، تک‌زدن، تاختوتاز، مهاجمه، شهادت، عملیّات و حمله و بسیار دیگری از واژه‌ها که در نقل روایت و یا نوشتار هر کدام بار مفهومی خاصی دارد اگر به درستی مفهوم‌شناسی نشود و در جای خود استفاده نشود می‌تواند یک اقدام مثبت را به یک اقدام منفی و مخّرب تبدیل کند.
امروز مشاهده می‌شود در بعضی از روایت‌ها و یا آثار مکتوب و هنری، واژه «تهاجم» جایگزین واژه «هجوم» شده است در حالیکه جمهوری اسلامی در دوران دفاع مقدس به خاک عراق تهاجم نکرد بلکه هجوم به خاک عراق در راستای راهبرد دفاعی ایران بود. جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال تجاوز به خاک کشور همسایه نبود و یا با هدف تاختوتاز به عراق تعرض نکرد بلکه به‌منظور تحقق سیاست‌های دفاعی خود و همچنین تنبیه دشمن وارد خاک عراق شد. تک شبانه رزمندگان اسلام به دشمن با هدف کاهش توان نظامی ارتش بعث عراق و تأمین امنیّت برای جمهوری اسلامی بود. نباید در نوشتارها و روایت‌ها بهگونهای از واژه‌ها استفاده کنیم که تلقی تهاجم، تعرض، تاختوتاز و تک‌زدن استنباط شود زیرا مفاهیم این واژه‌ها مغایر با معارف انقلاب، اسلام و ارزش‌های دینی و مکتبی است.
در استفاده از واژه‌هایی در خصوص ایثار و گذشت رزمندگان اسلام تا لحظه عروج و شهادت نباید بهگونهای عمل کرد که مخاطب منطبق بر فضای ذهنی خود این برداشت را داشته باشد که شهیدان و رزمندگان اسلام عملیّات انتحاری را به‌منظور انسان‌کشی و مظلوم‌کشی مرتکب شده‌اند، در حالیکه انگیزه و هدف آنها ایثار و بذل جان در راه ارزش‌ها بوده است.
تک‌زدن به سنگرها، مواضع دشمن، مجاهدت و ایثار، اگر به درستی تبیین نشود و واژگانی صحیح برای آن انتخاب نشود می‌تواند مفهوم دیگری را در ذهن مخاطب ایجاد کند و پیام دیگری را برای او به همراه داشته باشد و حتی مورد سوء استفاده قرار گیرد.
به کار بردن واژه‌های صحیح در روایت‌ها، متون مکتوب و آثار هنری با موضوع دفاع مقدس از ضروریات است. در آثار فاخری که در حوزه دفاع مقدس تولید شده بکار بردن واژگان صحیح مشهود است و باعث ارتقای کیفی این آثار شده اما به این میزان کافی نیست و باید دقت نظر و حساسیت صاحب‌نظران و مراجع ممیزی بر روی واژه‌ها بیش از گذشته باشد که تحقق این مهم نیازمند آموزش و تبیین است تا واژه‌ها گرفتار تضاد نگرداند و زمینه سوء برداشت را فراهم نکند.
انتهای پیام/
