سردار دکتر علی اکبر خزایی، مسئول اسبق مرکز مطالعات دفاعی نیروی دریایی سپاه و استاد دانشگاه جامع امام حسین (ع) و دفاع عالی ملی درگفتوگو با خبرگزاری دفاع مقدس، عملیات والفجر ۸ را برخوردار از شرایط و ویژگى های خاصى دانست و افزود: اگر بخواهیم تحلیل درست و جامعى از عملیات والفجر ۸ داشته باشیم باید به فضا و شرایط سیاسى و نظامى قبل از آن عملیات برگردیم.
دکتر خزایی خاطرنشان کرد: ما بعد از عملیات بیت المقدس که منجر به آزادى خرمشهر شد، عملیاتى در مقیاس و وسعت والفجر ۸ که تأثیر تعیین کننده اى در روند و نتیجه جنگ تحمیلى و دفاع مقدس داشته باشد، نداشتیم.
مسئول اسبق مرکز مطالعات دفاعی نیروی دریایی سپاه با بیان اینکه، پس از بیت المقدس عملیاتی که نتایج مورد انتظار را آنچنان که باید به همراه داشته باشد، نداشتیم، عنوان کرد: در آن مقطع یک رکودى بر فضاى جبههها حاکم شده بود و این مسئله به نوعى دغدغه مسئولان نظامى کشور را به دنبال داشت و باید اقدامی اساسى جهت ایجاد تحرک در سطح جبههها و تقویت روحیه رزمندگان صورت میگرفت.
وی در ادامه افزود: باید حرکتی آغاز میشد تا طی آن هم فعالیت و روحیه رزمندگان تقویت میشد و هم فشار سیاسى نظامی به صدام و حزب بعث وارد میشد، بر این اساس بحثها و دیدگاه هاى مختلفى مطرح بود، منجمله اینکه مقرر شد دو حرکت کلى را دنبال کنیم، یکى بحث حرکت به سمت بغداد که به لحاظ شرایط نظامى و جنبه هاى مختلف امکان پذیر نبود و استراتژى بعدى حرکت به سمت بصره بود.
استاد دانشگاه جامع امام حسین(ع) در رابطه با اهمیت و ویژگى هاى ژئوپلتیک و جغرافیایی شهر بصره اظهار داشت: درعملیاتهایی نظیر خیبر، بدر، کربلاى۴ و ۵، فلش حرکت به سمت بصره بود چراکه بصره ویژگى هاى خاصی داشت و پتانسیلی بسیار قوى در ارتباط با شیعیان عراق در آن بود که مى توانست تأثیر تعیین کننده اى در وضعیت سیاسى عراق داشته باشد.
دکتر خزایی خاطرنشان کرد: در مجموع و پس از مطالعات و بررسیهای انجام شده و درنظر گرفتن جوانب مختلف منطقه فاو که منطقه عملیاتى والفجر۸ بود مقرر شد عملیات در این منطقه و با هدف رسیدن به بصره صورت بگیرد و بر این اساس توان نیروهاى اسلام در این منطقه و مشخصاً فاو متمرکز شد.
مسئول اسبق مرکز مطالعات دفاعی نیروی دریایی سپاه با اشاره به اینکه، تصور دشمن بر این بود که حرکت اصلى ما در اطراف جزایر مجنون خواهد بود عنوان کرد: حتی زمانی که عملیات والفجر ۸ آغاز شد بعضى از مسئولین و فرماندهان عراقى تأکید داشتند که این عملیات فریب است و فلش اصلى حرکت ایران به سمت جزایر مجنون و هورالهویزه است که این بعدها فاش شد.
وی در ارتباط با انتخاب منطقه و موقعیت عملیات والفجر۸ گفت: این منطقه یکى از دشوارترین و در حقیقت سخت ترین مناطقى بود که ما در آن عملیات کردیم، به لحاظ اینکه باید از رودخانه اروندى عبور مى کردیم که هم جریان آبى با جزر و مد شدید داشت و هم اینکه عرض رودخانه بین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ متر بود و نیروها باید از این رودخانه عبور مى کرند که کار بسیار دشواری بود ولى به هرحال با تلاش و ملاحظاتى که مد نظر بود و از طرفى در آن مقطع از ناحیه خورعبدالله و بندر ام القصر به شدت تهدید مى شدیم و کشتى هاى تجارى و نفتکش ما که به سمت خور و بندر امام در تردد بودند مدام از ناحیه پایگاه هایى که در منطقه خورعبدالله و بندر ام القصر مستقر بودند تهدید مى شدند و تعداد زیادى از کشتى هاى ما را به خاطر همین نقطه تهدید مى زدند و عملاً فشار اقتصادى را بر ما وارد مى کردند باعث شد که مسئولین نظامى به این جمع بندى برسند و این نقطه را انتخاب کنند.
استاد دانشگاه جامع امام حسین (ع) در ادامه افزود: سرانجام و پس از بررسیهای فراوان عملیات والفجر ۸ در ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ با رمز مقدس یا فاطمه الزهرا(س) آغاز شد و حدود ۷۵ روز این به طول انجامید.
دکتر خزایی در خصوص جنگ روانی عراق پس از شکست در این عملیات و حاشیههای ورود به خاک عراق اظهار داشت: اساساً بحث ورود به خاک عراق و پیامدهاى پس از آن حتى بعد از عملیات بیت المقدس هم مطرح بود که آیا ما وارد خاک عراق بشویم یا نشویم و در نهایت حضرت امام(ره) که فرماندهى کل جنگ را برعهده داشتند این بحث را مطرح فرمودند که این شعله تهدید باید خاموش شود، و ما براى خاموش کردن شعله تهدید و مشکلات زیادى که رژیم بعث عراق براى امنیت و فضاى سیاسى و اقتصادى کشورمان ایجاد کرده بود ناچار شدیم وارد خاک عراق شویم و اینگونه متجاوز را تنبیه کنیم، چراکه متجاوز از تمام ظرفیت خود برای تجاوز به خاک ما استفاده مى کرد.
مسئول اسبق مرکز مطالعات دفاعی نیروی دریایی سپاه در ادامه عنوان کرد: صدام که از ابتدای جنگ از پشتیبانى همه جانبه اطلاعاتى و نظامى و فناورى هم پیمانان منطقه اى و بین المللى استفاده مى کرد توان نظامى بالایی داشت و در آن اواخر به پشتوانه حمایت و پشتیبانى بیشتر، استراتژى دفاع متحرک را در دستور کار قرار داده بود و اینها توان مضاعفی به ارتش بعث به لحاظ نظامی داده بود و بر این اساس تصور شکست نظامی برایشان بسیار سنگین بود و نمیتوانستند باور کنند که رزمندگان اسلام با وجود شرایط سخت و دشوار منطقه، پیروز شدهاند.
استاد دانشگاه جامع امام حسین(ع) با تاکید بر اینکه، عملیات والفجر ۸ شکست سیاسى و نظامى خفت بارى براى صدام بود گفت: در والفجر ۸ بزرگ ترین عملیات مهندسى رزمى تاریخ جنگ به اجرا درآمد، که طی آن مهندسان جنگی و رزمندگان ایرانی با لوله هایى بزرگ و قطور و ایجاد پل روی اروند، معبرى براى تردد نیروها ایجاد کردند و شرایطى را به وجود آوردند که دشمن به هیچ عنوان تصور آن را هم نمى کرد.
دکتر خزایی خاطر نشان کرد: بعثیها پس از پذیرش شکست در والفجر ۸ متوسل به انواع حربه و عملیات روانى و تضعیف روحیه رزمندگان شدند تا بتواند جلوى این شکست خفت بار را بگیرد، هدف آنها این بود که در اراده و عزم مردم و نیروهاى رزمنده و حتى وجاهت مسلمانان ایران نزد شیعیان جنوب عراق، تأثیرگذار باشند که هرگز موفق نشدند و هیچ بازدهى براى آنها نداشت و عملیات به نتایج و دستاوردهاى بزرگ خودش نائل شد.
مسئول اسبق مرکز مطالعات دفاعی نیروی دریایی سپاه در ارتباط با نتایج و دستاوردهاى عملیات غرورآفرین والفجر ۸ و تأثیر آن در روند دفاع مقدس و نیز شرایط سیاسى کشور اظهار داشت: اهداف مختلفى براى این عملیات درنظر گرفته شده بود که خوشبختانه با ورود رزمندگان به منطقه و استمرار عملیات به بخش زیادى از آنها دست یافتیم، بندر فاو به عنوان یک بندر اصلى و راهبردى به تصرف نیروهاى اسلام درآمد، ما طی این عملیات بر اروندرود و خورعبدالله تسلط پیدا کردیم و باعث شد که از نظر اطلاعاتى و نظامى اشراف ما بر اروندرود کامل شود و بندرام القصر که محل تهدید ما بود خاموش شد، نیروى دریایى عراق در بندرام القصر را منزوى و محاصره کردیم و با کویت هم مرز شدیم، به این ترتیب مشکل تهدید از ناحیه دو جزیره فیلکه و بوبیان کویت که علیه امنیت و کشتیرانى ما انجام مى شد مرتفع شد، توان نظامى عراق در آن منطقه تحلیل رفت و امنیت کشتیرانى محقق شد و مهمتر اینکه سکوهاى پرتاب موشک عراق که از توان و تکنولوژى فرانسوى استفاده مى کردند خاموش شد، علاوه بر این در فضاى سیاسى و عمومى کشور و نیز در سطح جبههها و مناطق عملیاتى نشاط و انرژی مضاعفی ایجاد شد.
استاد دانشگاه جامع امام حسین(ع) نتایج جهانى این پیروزی غرورآفرین را نیز مهم و تاثیرگذار دانست و عنوان کرد: دو روز پس از موفقیت ایران در عملیات والفجر ۸ با فشار صدام و برخى کشورهاى عضو اتحادیه عرب، شوراى امنیت قطعنامهای صادر کرد و پیشنهاد شد که آتش بس و بازگشت به مرزهاى بین المللى انجام شود که اینها حاصل فشار ناشی از شکست در این عملیات بود، آنها تلاش مى کردند به هر نحوی شده آثار و پیامدهاى سیاسى و نظامى عملیات را خنثى کنند که مقاومت و پایدارى رزمندگان ما در آن شرایط و مقابله با پاتک هاى بسیار سنگینى که از سوی دشمن اجرا مى شد نقشههای آنها را خنثی و نقش برآب میکرد.
دکتر خزایی با اشاره به اینکه، هنوز بسیارى از زوایا و پیچیدگى هاى این عملیات حتى براى طراحان و کارشناسان نظامى داخلى بازگشایى و تحلیل نشده است گفت: استراتژیست هاى نظامى خیلى از کشورها به دنبال این بودند که رمز و راز این عملیات خصوصاً نحوه عبور از رودخانه و پشتیبانى از نیروها را پیدا کنند، به خصوص تا قبل از آنکه پل روى رودخانه اروند احداث شود که حدود ۲۰ تا ۲۵ روز طول کشید عملیات پشتیبانى و تدارک رزمندگان بحث بسیار مهمى بود، و لذا این یکى از پیچیده ترین و راهبردىترین قسمتهای عملیات بود که ما در حوزه دفاع دریایى و عملیات آبى خاکى انجام دادیم و به واقع نقطه عطفى در تاریخ دفاع مقدس بود و جا دارد که ابعاد ناشناخته آن روشن بشود تا بتوانیم در مراکز نظامى و اندیشکده هاى نظامى مان از آن بهره بردارى کنیم.
وی تمام عملیاتها در طول دفاع مقدس را ارزشمند دانست و با بیان اینکه کربلای ۵ نیز مانند والفجر ۸ از نقاط عطف در تاریخ دفاع مقدس است، خاطرنشان کرد: در این میان برخی از عملیاتها خاص هستند، مثل عملیات بیت المقدس و یا عملیات فتح المبین، اما یکى از عملیات هاى دشوار و پیچیده ما در دفاع مقدس که به نوعى شاید بتوان گفت طی آن زمینه اى براى انهدام ارتش عراق فراهم شد عملیات کربلاى ۵ بود که در سرنوشت جنگ تأثیر بسیار زیادی داشت و بر همین اساس کمر ارتش بعث شکسته شد و پس از آن امریکا علناً با ما وارد جنگ شد، چون ما در کربلای ۵ به واقع گلوى صدام و ارتش بعث را به شدت فشار دادیم، عملیات والفجر ۸ هم چنین حالتى را از نظر سیاسی، روانى و موقعیت نظامى داشت و لذا من اعتقاد دارم عملیات کربلاى ۵ و عملیات والفجر ۸ از خاصترین و مهمترین عملیاتهای ما در طول دفاع مقدس بود.
مسئول اسبق مرکز مطالعات دفاعی نیروی دریایی سپاه در پایان اظهارداشت: دستور تشکیل سه نیرو در سپاه از تدابیر و دوراندیشى هاى حضرت امام(ره) بود که در شهریور ۱۳۶۴ اتفاق افتاد و هدف این بود که سازمان رزم و ظرفیت عملیاتى سپاه توسعه پیدا کند که پیامد این دستور، نیروى دریایى سپاه شکل گرفت و عملیاتهای مختلفى انجام داد از جمله حضور در عملیات والفجر ۸ که توانست کمک زیادى به رزم دریایى در این عملیات بکند.
