در سالگرد اقدام وحشیانه آمریکایی ها در خلیج فارس و ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایرانی و مرگ 291 مسافر بی گناه ، گفت و گویی به صورت مکتوب با آقای دکتر داوود محمدی نمایندهٔ محترم مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی و نایب رئیس اول کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی صورت دادیم تا ابعاد حقوقی این جنایت را مورد بررسی قرار دهیم که حاصل را در ادامه میخوانید .
26 سال از جنایت آمریکا در خلیج فارس علیه هواپیمای مسافربری کشورمان می گذرد ، پس از ﺣﺎدﺛﻪ دوازدﻫﻢ ﺗﯿﺮ آﯾﺎ ﺷﮑﺎﯾﺘﯽ از ﺟﺎﻧﺐ اﯾﺮان در اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻢ و ﮐﯿﻒ اﯾﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ ﭼﻪ ﻧﺤﻮی ﺑﻮده اﺳﺖ؟
اقدام غیر انسانی آمریکا در سرنگونی هواپیمای مسافری ایران بر فراز آبهای خلیج فارس و به شهادت رسیدن 291 انسان بیگناه به عنوان سندی از توحش مدعیان حقوق بشر در حافظه تاریخ ماندگار است .بعد از این اقدام غیر انسانی بلافاصله وزیر خارجه وقت ایران طی نامهای به دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام کرد که اقدام تجاوزکارانه آمریکا علیه خطوط هوایی جمهوری اسلامی ایران در تناقض آشکار با همه قواعد و اصول بینالمللی و بهویژه مواد 1 و 2 کنوانسیون 1944 شیکاگو و تهدید جدی هوانوردی کشوری در منطقه است و همچنین جمهوری اسلامی ایران شکایت خود را به ایکائو سازمان بینالمللی هواپیمایی کشوری مطرح کرد و از آن سازمان خواست تا اقدام مؤثری در جهت محکومیت ایالات متحده انجام دهد.
این شکایات چه نتایجی دربر داشت ؟
شورای ایکائو جلسه فوقالعادهای به همین منظور تشکیل داد که در این جلسه نماینده جمهوری اسلامی ایران درخواستهای کشورمان را متذکر شد اما نماینده آمریکا طبق معمول در این جلسه به فرافکنی پرداخت که موجب اعتراض جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.همین اعتراض موجب برگزاری نشست دیگری شد که در نهایت این شورا با اشاره به حادثه شلیک موشک به سمت هواپیمای مسافربری ایرباس توسط ناو جنگی آمریکا ، تنها به ابراز تأسف عمیق نسبت به این حادثه اکتفا نمود و از محکومیت اقدام آمریکا سرباز زد. تنها اقدام ایکائو این بود که این شورا خط مشی خود در خصوص محکومیت استفاده از قوه قهریه علیه هواپیماهای غیرنظامی در حال پرواز را ابراز کرد و از دولتها خواست تا اقدامات لازم را برای تضمین امنیت هوانوردی بینالمللی اتخاذ نمایند. عدم قاطعیت ایکائو موجب شد تا کشورمان بر اساس ماده 48 کنوانسیون شیکاگو به دیوان بینالمللی دادگستری علیه دولت آمریکا شکایت نماید. اما به دلیل اعمال نفوذ آمریکا در مراجع جهانی، در نهایت، این کشور تنها به پرداخت غرامت به بازماندگان قربانیان محکوم شد .
ﻋﺪم دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﮐﺸﻮﻣﺎن ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻠﻤﻮس در اﯾﻦ ﭘﺮوﻧﺪه ﻧﺎﺷﯽ از ﭼﯿﺴﺖ؟
جمهوری اسلامی ایران بعد از وقوع این جنایت از تمام ظرفیت های حقوقی و بین المللی خود استفاده نمود اما به دلیل اعمال نفوذ آمریکا در مجامع جهانی نتوانست به نتیجه مطلوب برسد و این پرونده نشان دادکهمراجعی که باید حافظ امنیت جهانی باشند، هیچ گونه دلسوزی برای ملت های مظلوم نداشته و نه تنها هیچ اقدامی در جهت دفاع از آن ها انجام نمی دهند که در مواردی بر جنایات قدرت های بزرگ صحه می گذارند.
آیا صرف پرداخت غرامت بابت این موضوع، زیان معنوی که به خانواده قربانیان وارد آمده را می تواند جبران کند ؟
شاید از نظر مجامع بین المللی این پرونده بسته شده باشد، اما بی شک پرونده این جنایت هولناک همانند دیگر جنایت های آمریکا و قدرتهای استعمارگر، هرگز در دادگاه وجدان انسان های آزاده جهان بسته نخواهد شد و ملت ایران به هیچ وجه جنایت خونین و مرگبار آمریکا را فراموش نخواهند کرد.
اﮔﺮ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎﯾﯽ در ﺧﻄﻮط ﻫﻮاﯾﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ در ﺣﺎل ﺗﺮدد ﺑﺎﺷﺪ آﯾﺎ ﺷﻨﺎور ﻫﺎی ﺟﻨﮕﯽﺻﺮف اﯾﻨﮑﻪ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ را ﺗﻬﺪﯾﺪی ﺑﺮای ﺧﻮد ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﻣﯿﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻗﺪام ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟
حمله به هواپیمای مسافری و غیر نظامی با هر وسیله ای زیرپا گزاردن اصول و قوانین بین المللی است.طبق قوانین ایکائو سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری که امروز بیش از 190 کشور عضو آن است و عملاً کل جامعه ی بین الملل را در بر میگیرد، تضمین کننده ایمنی و رشد منظم هواپیمایی در سطح بین الملل و توسعه ی ایمنی پرواز در ناوبری هوایی بین المللی است و دولتهای متعاهد تصدیق میکنند که هر دولت باید از توسل به سلاح علیه هواپیماهای در حال پرواز کشورهای مختلف خودداری نماید.حتی این مسئله تا آنجایی است که اگر هواپیمای غیرنظامی در حال پرواز بدون اجازه بر فراز سرزمین کشوری وارد گردد ، باید ضمن تذکر و اخطار یا آن را از حریم هوایی خود خارج نموده یا آن را مجبور به فرود در فرودگاه معینی نماید و در این حال نیز حق سرنگونی هواپیما را نخواهد داشت. همچنین معاهده شیکاگو مربوط به سازمان به کشورها اجازه نمی دهد بر علیه هواپیمای غیر نظامی از سلاح استفاده کنند.یعنی حاکمیت کشورها بر فضای کشورشان به معنای داشتن مجوز و حق استفاده از سلاح بر علیه هواپیمای غیر نظامی نیست. ماده ی 3 معاهده شیکاگو صراحتاً و با تاکید از کشورها می خواهد از استفاده از سلاح علیه هواپیماهای مسافری خودداری نمایند.
اﻫﺪا ﻣﺪال ﻣﺒﺎرزه ﺑﻪ ﺳﺮﺑﺎزان ﻧﺎو وﯾﻨﺴﻨﺲ و نشان به کاپیتان این ناو آمریکایی ، ﻧﻤﯿﺘﻮاﻧﺪ رد ﮐﻨﻨﺪه ادﻋﺎی اﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﻫﺎ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ؟
مسئله فراتر از این موضوع است.تمام شواهد و قراین موجود اثبات میکنند که هواپیمای جمهوری اسلامی ایران غیر نظامی بوده است و مضافاً بر اینکه هواپیما تمامی اطلاعات پروازی خود را در اختیار کشتیها و هواپیماهای مستقر در منطقه قرار داده بود. این هواپیما همچنین در پاسخ به سوال ناو آمریکایی خود را هواپیمای مسافری معرفی کرده بود، اما ناو امریکایی هشدارهای خود را بر روی موج نظامی که برای هواپیماهای مسافری غیرقابل دریافت بوده، ارسال کرده بودند. با وجود اینکه این اشتباه برای افکار عمومی محرز شده بود، اما تمامی پرسنل وینسنس مدال افتخار دریافت کرده و حتی فرمانده آن به دلیل دستاورد قهرمانانه خود مورد تشویق قرار گرفت. پس از این واقعه ناخدا یکم ویلیام راجرز فرمانده ناو وینسنس در مصاحبهای مطبوعاتی به صراحت اعلام کرد: اگر صدها بار نیز آن اتفاق رخ دهد باز هم دستور شلیک خواهم داد.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻫﻮاﯾﯽ و ﺣﺘﯽ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻮدن اﯾﻦ ﭘﺮواز آﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪی ﺗﺮی در اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ورود ﮐﻨﻨﺪ؟
قطعاً ، حداقل انتظار از سازمانهای بین المللی این است که در رسیدگی به این پرونده استقلال و هویت خود را حفظ نموده و در برابر زیاده طلبی های آمریکا و همقطاران آن کوتاه نیایند ولی متاسفانه عدم جدیت در رسیدگی به این پرونده نشان داد که اولاً مدعیان حقوق بشر تنها صدای گوش خراشی دارند و خود به هیچگونه مسائل حقوق بشری و قانونی پایبند نیستند و سازمانهای بین المللی نیز به دلیل وجود لابی های قدرتمند این کشورها توان حمایت از حقوق تمامی کشورها علی الخصوص کشورهای مستقل و ایفاء صحیح وظایف قانونی خود را ندارند و در ذهن آنها جز جان غربیها، جان دیگران ارزش چندانی ندارد و وجود همین نوع برخوردهای تبعیض آمیز و غیرعادلانه موجب شده نهادها و سازمانهای بین المللی نتوانند جایگاه خود را در اذهان مردم کشورها و جوامع مختلف احراز کنند.
ﺗﻔﺎوت ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺣﺎدﺛﻪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎی اﯾﺮاﻧﯽ رخ داد وﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺳﺎﻗﻂ ﮐﺮدن ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎی ﻣﺴﺎﻓﺮﺑﺮی ﮐﺮه ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮروی ﯾﺎ ﺣﺎدﺛﻪ ﻻﮐﺮﺑﯽ در ﭼﯿﺴﺖ؟
در جریان ساقط کردن هواپیمای کره جنوبی این هواپیما از مسیر عادی خود منحرف شده و مسافتی در حدود پانصد کیلومتر را در زمانی نزدیک به دو ساعت در داخل خاک شوروی سابق طی نمود. نهایتاً به دلیل بیتوجهی هواپیمای مزبور به اخطارهای مکرر هواپیماهای شکاری این کشور، هواپیمای مذکور توسط سیستم دفاع موشکی شوروی سرنگون گردید. و یا هواپیمای بوئینگ 747 شرکت هواپیمایی "پان آمریکن" در مسیر لندن به مقصد نیویورک بر فراز آسمان شهر لاکربی اسکاتلند منفجر شد و در سال 2003 دولت لیبی رسما مسوولیت بمب گذاری در یک هواپیمای مسافربری شرکت پان امریکن در سال 1988 را قبول کرد.اما در جریان حمله به هواپیمای ایرباس جمهوری اسلامی ایران خلبانان این هواپیما علاوه بر مخابره علائمی مبنی بر غیرنظامی بودن هواپیما با سرعتی کمی که در حال اوج گرفتن بوده کاملاً نشان از غیر نظامی بودن آن داشته است. همچنین حتی سامانههای راداری ناو هواپیمابر فورستال نیز هواپیمای ایرباس ایرانی را به عنوان یک هواپیمای بازرگانی شناسایی کرده بودند.تمام این مسائل نشان میدهد که ماهیت حمله به هواپیمای ایرانی با موارد ذکر شده متفاوت است اما قوانین بین المللی نظر یکسانی به این موارد دارند . به هرحال آنچه مسلم است و در عرف و قواعد بین المللی همه دنیا پذیرفته اند و قوانین ایکائو نیز بر آن تاکید دارد این است که باید از توسل به سلاح علیه هواپیماهای غیر نظامی و در حال پرواز کشورها خودداری نمایند.
در ﺣﺎدﺛﻪ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎی ﮐﺮه ﺟﻨﻮﺑﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ واﻗﻌﻪ ﻻﮐﺮﺑﯽ واﮐﻨﺶ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﯽ ﭼﻪ ﺑﻮد وﭼﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﯽ ﺑﺮای ﺷﻮروی و ﻟﯿﺒﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ؟
متاسفانه در جریان این حرکت غیر انسانی هیچ سازمان بینالمللی این حرکت آمریکا را محکوم نکرد و آمریکا به دلیل فشارها و لابی خود در سازمانهای بین المللی مانع از به نتیجه رسیدن شکایت ایران شد اما در مقابل شما دیدید که در حادثه لاکربی با تحمیل مسئولیت انفجار هواپیمای مسافربری به دولت لیبی، این کشور را سالها در انواع فشارها و تحریمها قرار داده و سرانجام قذافی را مجبور به پرداخت 3 میلیارد دلار غرامت کردند و یا در جریان سقوط یک فروند هواپیمای بوئینگ 747 شرکت هواپیمایی کره جنوبی ریگان اظهار داشت که هیچ چیزی نمیتواند توجیهکننده سرنگونی یک هواپیمای غیرمسلح باشد و با تبلیغات وسیع آمریکا در این خصوص شورای امنیت سازمان ملل متحد با هدف محکوم کردن اقدام شوروی چهاربار تشکیل جلسه داد کشورهایی همچون کانادا، ژاپن و ایالات متحده آمریکا مجازاتهایی علیه اتحاد جماهیر شوروی اعمال نمودند. حادثه حمله به هواپیمای مسافربری ایران و واقعه "لاکربی" و هواپیمای کره جنوبی سنگ محکی هم برای سازمانها و مجامع بینالمللی است که در برابر یکی، رویه سکوت را در پیش گرفته و در مقابل دیگری رفتارهای دوگانه و متفاوتی از خود نشان دادند.
ادﻋﺎی ﺣﻀﻮر ﯾﮏ ﻓﺮوﻧﺪ ﺗﺎم ﮐﺖ اﯾﺮاﻧﯽ در ﺳﺎﯾﻪ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎی ﻣﺴﺎﻓﺮﺑﺮی ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺎﺷﺪ ؟
پس از حادثه شلیک موشک به هواپیمای مسافربری کشورمان ، آمریکا در یک حرکت هماهنگ تلاش کرد تا با ایجاد ابهاماتی از قبیل پرواز خارج از دالان هواپیمایی جمهوری اسلامی،پاسخ ندادن هواپیمای ایران به اخطارهای ناو آمریکایی،پرواز مستقیم هواپیما به ناو وینسس و ... مسؤولیت خود در قبال این حادثه را انکار نماید. سناریوی پنهان شدن یک هواپیمای جنگی F14 در پشت هواپیمای مسافربری ایرباس و انجام یک مأموریت انتحاری نیز از دیگر فرافکنی های دولت آمریکا است که با هدف سرپوش نهادن بر ماهیت اصلی و درنده خویی آمریکا و اقدامی آشکارا در نقض اصول اولیه حقوق بینالملل و حقوق بشر است و قطعاً اگر ادعای آمریکایی ها متکی بر اسناد و مدارک محکمی بود آن را به همه دنیا ارائه میکردند و از کاهی کوهی می ساختند و لیکن آنها خودشان هم میدانند که ادعای آنها واهی و اقدامشان حرکتی مذموم و غیر انسانی است و البته در پرونده آمریکایی ها این موضوع مسبوق به سابقه بوده و در ادوار مختلف حافظه تاریخی مردم دنیا به کرات از این قبیل اقدامات آمریکایی ها پر شده است.
مصاحبه از امین ایزدی
