سیمای مناطق عملیاتی کربلای 4 و 5

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس از تبریز مرکز این منطقه، نخلستانهای اطراف اروندرود حدفاصل جزیره بلجانیه تا بصره است که عرض آن چهار تا پنج کیلومتر و طول آن پانزده کیلومتر میباشد. زمین منطقه عملیاتی نیز دارای نهرها و کانالهای کشاورزی است که برای پدافند موقعیت مناسبی دارد و جناحین منطقه نیز از شمال به آبگرفتگی شلمچه و کانال پرورش ماهی و از جنوب به خور زبیر و زمینهای باتلاقی اطراف آن منتهی میشود. وجود همین شرایط سبب میشد تا دشمن در آن قدرت پاتک نداشته باشد.

پس از ده ماه بسیجِ امکانات و مقدورات کشور و استفاده از تبلیغات گسترده و وسیع، مبنی بر تعیین سرنوشت جنگ در شرایطی که منابع صنعتی، اقتصادی و مراکز آب و برق کشور هدف بمباران شدید و گسترده دشمن قرار داشت، اجرای عملیات کربلای 4 با چهار قرارگاه به نامهای نجف، قدس، کربلا و نوح در دستور کار قرار گرفت و چهار منطقه شلمچه، ابوالخصیب، مقابل امالرصاص و جزیره مینو به این دلیل که به لحاظ مانور، آتش، عقبه و پشتیبانی به هم وابسته بودند، برای تصرف شهر بصره و تهدید جاده صفوان- بصره انتخاب شد.

بر این اساس قرارگاه نجف از شمال پنجضلعی شلمچه تا جزایر بوارین و امالطویله با هدف پیشروی در محور شلمچه، قرارگاه قدس با عبور از منطقه امالرصاص- بوارین با هدف پیشروی در محور پتروشیمی و ابوالخصیب، قرارگاه کربلا از مقابل جزیره امالرصاص با هدف تأمین کل منطقه و پیشروی تا جاده دوم و سوم و قرارگاه نوح با هدف تأمین جناح چپ و پیشروی در مقابل جزیره مینو، اجرای عملیات را در شش مرحله برعهده گرفتند.

عملیات میبایست ساعت 22:30 تاریخ 3/10/1365 آغاز میشد. به همین علت غواصها ساعاتی قبل از شروع عملیات درون آب رفته و به سمت خط دشمن حرکت کردند. در این میان نیروهای دشمن که کاملاً آماده و هوشیار بودند ضمن پرتاب منور، با تیربار و خمپاره به طرف نیروهای خودی شلیک کردند. در مجموع عملیات خارج از کنترل و هدایت فرماندهی قرار گرفته بود و قبل از هر دستوری، یگانها با توجه به هوشیاری و عکسالعمل دشمن به محض رسیدن به ساحل، درگیری را آغاز کردند.

با این حال رمز عملیات (یامحمد رسول الله (ص)) حدود ساعت 22:45 اعلام شد و نیروهای عملکننده فقط توانستند در جزایر سهیل، قطعه، امالرصاص، امالبابی و بلجانیه نفوذ کنند و در برخی مناطق نیز به صورت موضعی رخنه نمایند. در مقابل نیروهای دشمن با پرتاب پیدرپی منور و اجرای چند مورد بمباران کنار نهر عرایض (عقبه برخی از یگانها) و همچنین اجرای آتش مؤثر روی رودخانه اروند، عملاً سازمان غواصها و نیز نیروهای موج دوم و سوم را به هم زد. به طوریکه گاهی نیروهای یگانهای مجاور پراکنده شده و اغلب نمیتوانستند روی هدف، عمل نمایند.

یکی از مناطق حساس عملیات، نوک جزیره امالرصاص بود که به رغم تلاش بسیاری که برای تصرف آن انجام شد، به علت هوشیاری دشمن امکان ادامه درگیری از میان رفت. دشمن با شلیک پرحجم تیربار روی آب، از عبور نیروها در تلاقی اروند و کارون جلوگیری کرد. به خاطر حساسیتی که دشمن نسبت به منطقه امالرصاص داشت در پدافند آن از نه رده مانع طبیعی و مصنوعی بهره میبرد، به طوری که هرگاه از هر خط عقب رانده میشد، در خط بعدی که نسبت به خط قبلی اشراف و تسلط داشت، مقاومت میکرد.

دشمن علاوه بر استفاده از اطلاعاتی که توسط آمریکا برای جبران حادثه ایران گیت (ماجرای مک فارلین) در اختیارش گذاشته شده بود، از هوشیاری کامل برخوردار بود. لذا با استفاده از تاکتیکهای ضد غواص و شناور، مانع از انجام عملیات بر اساس پیشبینیهای قبلی شد. در این حال با توجه به هوشیاری دشمن به منظور حفظ قوا و طراحی دوباره عملیات آتی، از ادامه نبرد اجتناب شد و بلافاصله عملیات کربلای 5 طرحریزی و اجرا گردید.

- منطقه عملیاتی کربلای 5

منطقه عملیاتی کربلای 5  از شمال به آبگرفتگی بوبیان، از جنوب به رودخانه اروند از شرق به نهر عرایض و از غرب به کانال زوجی و شهرک تنومه عراق محدود میشود.

شرایط دشوار و آثار نامطلوب نظامی و سیاسی موفق نبودن کربلای 4، ضرورت انجام عملیات دیگری را ایجاب میکرد، چرا که دشمن از مدتها قبل به رغم کلیه اقدامات و تلاشهایش، در تغییر روند کلی جنگ به سود خود ناکام مانده بود و تحت شرایط جدید مترصد بهرهبرداری از اوضاع برای حمله به منطقه فاو و باز پسگیری این منطقه و در نهایت تغییر اوضاع سیاسی- نظامی به نفع خود بود. اما ضرورت غیرقابل انکار ادامه جنگ در آن موقعیت و لزوم تسریع در تصمیمگیری پس از عملیات کربلای 4 سبب شد تا ضمن بهرهگیری از اصل غافلگیری، همه نیروها برای عملیات بزرگ کربلای 5 آماده شوند. ارزشمندترین منطقه موجود همچنان شرق بصره بود که دشمن با توجه به اهمیت منطقه، زمین را مسلح به انواع موانع و استحکامات کرده بود و با رها کردن آب در منطقه، انجام هرگونه عملیاتی را غیر ممکن ساخته و فضای امنی را برای خود به وجود آورده بود تا بتواند حرکت هر نیروی مهاجم را قبل از دستیابی به خط اول خود سرکوب کند.

اولین خط دفاعی دشمن دژی بود که در یک سمت آن سنگرهای بتنی برای استراحت نیرو و در سمت مقابل، سنگرهای دیدهبانی و تیربار با مهمات آماده و سنگرهای تانک احداث شده بود. در پشت خط اول نیز چندین موضع هلالی شکل که قطر هر یک به سیصد الی چهارصد متر و ارتفاع آن به پنج تا شش متر میرسید، احداث شده بود. در پشت مواضع هلالی، برای تردد و استقرار تانک، جاده ساخته شده بود و به این وسیله تانک میتوانست با استقرار بر روی مواضع مشخص شده، کل منطقه درگیری را زیر آتش قرار دهد. دومین خط دشمن به فاصله صد متر از خط اول و به موازات آن احداث شده بود و دارای سیلبندی به عرض دو و نیممتر و ارتفاع چهارمتر به همراه مواضع پیاده، کانال مواصلاتی و مواضع تانک بود. این سیلبند از جنوب جاده شروع میشد و به سمت اروند ادامه داشت. سومین خط دشمن، خاکریزی بود به موازات خط دوم و دارای مواضع پیاده و تانک که جلوی آن کانال متروکهای به عرض چهارمتر و عمق دو متر احداث شده بود. چهارمین خط پدافندی دشمن در پشت نهر دوعیجی قرار داشت و شامل نهر، دژ و چندین موضع هلالی پیدرپی میشد که بر توانایی دشمن برای مقابله و دفاع میافزود. پنجمین خط دشمن در پشت نهر جاسم قرار داشت. ضمن آنکه در حد فاصل خط چهارم و پنجم، قرارگاه دشمن، به خصوص قرارگاه تاکتیکی سپاه سوم (مقر فرماندهی لشکر11)، دارای مواضع مستحکمی بود و پدافند مستقل داشت. پس از نهر جاسم تا کانال زوجی، مواضع توپخانه، مراکز لجستیک و عقبه لشکر 11 قرار گرفته بود و رده ششم و هفتم دشمن شامل کانال زوجی و مثلثیهای غرب کانال زوجی بود.

در منطقه شلمچه، دشمن زمین را به شکل پنجضلعی درآورده بود که از استحکامات بسیار پیچیدهای برخوردار بود. در آستانه شروع عملیات، با توجه به محدودیت زمان، آخرین اقدامات شامل جابهجایی و نقل و انتقال نیروها و امکانات، تکمیل بحث مانور عملیات و غیره انجام گرفت و نیروهای زرهی و توپخانه نسبت به مأموریت اصلی و گروههای توپخانه برای اجرای آتش و مانور توجیه شدند. با توجه به تجارب عملیات کربلای 4، ابهام نسبت به میزان هوشیاری دشمن موجب شده بود که کلیه تحرکات دشمن تا قبل از آغاز درگیری کنترل شود.

ساعت 1:35 بامداد 19/10/1365 فرمان حمله با رمز «یا زهرا(س)» صادر شد. رزمندگان یورش خود را به عظیمترین و پیچیدهترین استحکامات دشمن در شرق بصره آغاز کردند و پس از بیست شبانهروز رزم طاقتفرسا، با عبور از کانال پرورش ماهی، نهر دو عیجی، نهر جاسم و استقرار در شش کیلومتری شرق بصره موفق شدند با تثبیت مناطق تصرف شدهای چون پاسگاههای بوبیان، شلمچه، کوتسواری، خین و نیز جزیره بوارین، فیاض و امالطویل، دریاچه بوبیان و بخشی از کانال پرورش ماهی و در حالیکه سپاه سوم ارتش عراق در این منطقه هفت تیپ پیاده، یک گردان کماندویی و یک گردان تانک در اختیار داشت با آغاز عملیات، 97 تیپ دیگر را به منظور تقویت و پاتک به منطقه اعزام کرده بود، عملیات کربلای 5 را با موفقیت به پایان برسانند. در این نبرد حسین خرازی فرمانده لشکر 14 امامحسین (ع)، اسماعیل دقایقی فرمانده لشکر 9 بدر و حجتالاسلام عبدالله میثمی مسئول دفتر نمایندگی امام در قرارگاه خاتم به شهادت رسیدند.

انتهای پیام/