به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، امروز، دوازدهم اردیبهشت سالروز در گذشت چهرهی نام آشنا و البته غریب هنر انقلاب است. کسی که خالق موسیقیهای ماندگاری انقلاب و دفاع مقدس و یکی از چیرهدستترین نوازندگان تار و سهتار است.
«استاد محمدرضا لطفی»؛ خودش درباره چگونگی فعالیتهای هنری و انقلابیش میگوید: «شش ماه پیش از روز قیام، شجریان درگیر مسائل انقلاب نبود، شاید خیلی هم نمیدانست دارد چه میگذرد. من نیز هرگز عادت نداشتم که کسی را به سویی بکشانم و به همین دلیل راجع به مسائل سیاسی صحبتی نمیکردم. یک روز که به آپارتمان من در امیرآباد میآمد، با من صحبت میکرد و گفت در بین راه که میآمدم یک اعلامیه دست من دادهاند که از همه خواستهاند به جنبش مردم بر علیه شاه بپیوندند.
اعلامیه را خواندم که متعلق به جبههی ملی یا شاید نهضت آزادی بود. در چهرهاش عکسالعملی ندیدم، اما راجع به اوضاع کمی با ایشان صحبت کردم. پس از چند هفته احساس کردم که مسائل او را متاثر کرده. چند ماه قبل از این، دیگر کسی نبود که بتواند در مقابل کشتارها و حکومت نظامی بیتفاوت بماند و همین امر باعث شد که من بتوانم از او بخواهم که اثر «شبنورد» را در استودیو بل بخواند.
با این خواندن دیگر میشد او را متحد انقلاب واقعی مردم تلقی کرد و کارهای جدیدی با صدای بینظیر او را ارائه کرد. کار «شبنورد» با صدای ایشان، و کار «آزادی» که «ناظری» خوانده بود را به تلویزیون بردم. کسی که در مقابل خیابان تلویزیون با اسلحه ایستاده بود که یکی از خبرنگارانی بود که من او را میشناختم. هنگامی که مرا دید گفت: آقای لطفی در اینجا چه میکنید؟ من گفتم میخواهم دو اثری که ساختهام را به اتاق پخش ببرم. این اولین کار موسیقی ایرانی بود که گروهی ایرانی آن را به ملت هدیه میکرد. تاثیر این اثر و سرود آزادی چنان بود که بیشتر مردم آن را زمزمه میکردند و این گونه سرنوشت من و گروه شیدا و چاووش رسماً به انقلاب گره خورد.»
مجید درخشانی یکی از شاگردان استاد«محمدرضا لطفی» و از اعضای اولیهٔ گروه شیدا است. چند کلامی درباره مسائل انقلاب و موسیقی و تلاشهای استاد لطفی با او سخن گفتیم و سخن شنیدیم.
دفاع پرس: آقای درخشانی! به نظر شما نسبت موسیقی و مردم در پیروزی انقلاب چطور بود؟ کدامشان مقدمتر بودند و ابتدا به صحنه آمدند؟
درخشانی: اگر بخواهیم صادقانه بگویم موسیقی و موزیسینها پس از مردم به انقلاب پیوستند. موسیقی بعداً با جریان انقلاب همراه شد چون جریان انقلاب توسط خود مردم کارش را شروع کرده بود و سپس موزیسینها آمدند.
به خاطر دارم مردم بدون آنکه موزیسین باشند، حرکتهایی میکردند و چیزهایی میخواندند. بعضی از همین کارهایی که در کوچه و خیابان خوانده میشد از نظر ملودی و شعر خیلی جذاب بود. این روند ادامه داشت و بعداً موزیسینها شروع کردند و سرود ساختند و با این حرکت همگام شدند.
واقعاً این خود مردم بودند که در تظاهراتها و گردهماییها چیزهایی میخواندند. از روی ذوقی که در شعر و موسیقی وجود داشت این کارها همه را همراه کرد. این حرکتها در تظاهراتهای دوران انقلاب و پس از آن تا دوران جنگ تحمیلی هم ادامه داشت که باعث شد موسیقیدانها به این مسیر کشانده شوند.
دفاع پرس: فضاهای موسیقی توانست تاثیری بر روند انقلاب داشته باشد؟
درخشانی: بله، این فضاها در مواقع تظاهراتهای انقلاب و پس از آن در زمان جنگ تحمیلی میتوانست تاثیر گذار باشد ولی بدون موسیقی هم این اتفاقها رخ میداد.
دفاع پرس: رابطه شما با آقای لطفی چطور بود؟
درخشانی: من شاگردشان بودم.
دفاع پرس: فعالیت استاد لطفی درباره انقلاب و دفاع مقدس چطور بود؟
درخشانی: استاد لطفی واقعاً در شرایط مختلفی به خصوص در اوایل انقلاب نقششان خیلی مهم بود و برای تمام مناسبتها و چیزهایی که پیش میآمد که باید روی آن تاثیر میگذاشتیم سرودهای را می ساخت. قبل از انقلاب هم سرودهایی را ساخته بود که بعداً به شکل مجموعه البومهای چاوش در آمد. من آن زمان در گروه ارکستر بودم. لطفی خیلی تلاش کرد تا موسیقی هم جایگاهی را در این حرکت مردمی داشته باشد. واقعاً ایشان جزء کسانی بودند که صادقانه خیلی برای انقلاب زحمت کشیدند.
دفاع پرس: استاد لطفی در مصاحبهی گفته بودند کارهای داشتیم که مورد تایید امام خمینی(ره) قرار گرفت؟
درخشانی: من در جریان این موضوع نیستم اما به نظرم ایشان در این راه خیلی زحمت کشیدند.
دفاع پرس: موسیقی چقدر لطفی را درگیر خود کرده بود؟
درخشانی: لطفی کسی بود که موسیقی زندگی و عشق او بود. گذشتهایی میکرد که من کمتر در موزیسینهای دیگر دیدهام. در زمینه موسیقی چیزی که برایش اهمیت نداشت مسائل مالی بود و به خاطر عشق هر چند بود که همه ما دور او جمع شده بودیم. لطفی در هر حالت صادقانه کار کرد و ما روز به روز شاهد آن بودیم.
آثاری که در رابطه با انقلاب تولید میکرد دستمزدی برای آن دریافت نمیکرد چون آن آثار را دوست داشت و آن را برای مردم ساخته بود. بدون دستمزد کارهایش را در اختیار رادیو قرار میداد و گاهی هم اگر دم دانشگاه قاچاقی فروخته میشد خوشحال میشد و میگفت چه خوب که مردم موسیقی من را گوش میدهند. من این عقیدهاش را خیلی دوست داشتم و خاطرههای زیادی در این زمینه از ایشان دارم.
دفاع پرس: این اواخر رفتار درستی نسبت به ایشان انجام نشد، علت آن چه بود؟
درخشانی: موسیقیدانها خیلی در حق استاد لطفی کم لطفی کردند. ایشان سالهای آخر در زمینه آموزش و به خصوص آموزش مکتب قدیم به نسل جوان نهایت تلاش خود را کرد و ساعتها در مکتبخانه درس میداد و شاگردان زیادی داشت که از نقاط مختلف ایران میآمدند. ایشان در همه زمینههایی که ورود پیدا میکرد فعالیتشان مثبت بود و خیلی با انرژی کار میکردند.
دفاع پرس: ایشان نسبت به انقلاب و کشور عِرق داشتند و دفاع میکردند، درست است؟
درخشانی: بله. سالهای اول که خیلی هم فعال بودند؛ لطفی پایبند به انقلاب و اصول آن بود.
سالهای اول انقلاب وقتی خَلع موسیقی وجود داشت برای مناسبتهای مختلف پای کار آمدند و سرودهای خیلی خوب ساخت. حتی خیلیها پس ساخته شدن سرود «مرگ بر آمریکا» به او ایراد گرفتند ولی در آن برهه ایشان صلاح میدید که از اعتقادات مردم باید حمایت شود وخودش سرود ساخت و حمایت کرد. خیلیها به سرود مرگ بر آمریکای لطفی ایراد گرفتند؛ من شاهد بودم که ایشان با اعتقاد گفتند من باید از این حرکت مردمی پشتیبانی کنم.
دفاع پرس: آقای لطفی گفته بودند زمان دفاع مقدس من به همراه گروهی برای اجرای کنسرت به خرمشهر رفتم، شما اطلاعی دارید؟
درخشانی: من در جریان نبودم. فکر کنم خیلی خصوصی این کار را کرده بود.
