آزادسازى سوسنگرد، زمینه‌ساز فتح بستان و هویزه

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس به نقل از ماهنامه "پیام انقلاب"، آنچه مىخوانید یادداشت امیر سیدعلى محرابى از فرماندهان ارشد کشورمان در خصوص عملیات آزادسازى بستان و نتایج و دستاوردهاى آن است. وى در این یادداشت این آزادسازى را مقدمه فتح بستان و هویزه دانسته و افزوده است:

نبردهاى حساس خوزستان در ارتش بعث عراق در سه جبهه شمالى، جنوبى و میانى تعریف شده بود که جبهه میانى در منطقه عمومى دشت آزادگان متمرکز شده بود. مأموریت فشار بر مرکز استان، قطع مسیرهاى شمالى و جنوبى خوزستان، تسهیل پیشروى نیروهاى عراقى براى تصرف هرچه سریعتر خوزستان و تسلط بر چاههاى نفتى اطراف اهواز در برنامهریزى تصرف جبهههاى میانى تعریف شده بود.

براساس اسناد به دست آمده از ارتش عراق دشت آزادگان یک دستترین منطقه خوزستان به لحاظ ترکیب جمعیتى از عشایر عرب بوده است. عراق قبل از جنگ به کمک ضدانقلاب وابسته و قاچاقچیانِ اسلحه و مشروب، که عوامل اصلى بمب گذارىها در خطوط نفتى خوزستان در سالهاى بعد از انقلاب نیز به شمار مىرفتند، سرپلى هموار و آسان براى حضور ارتش خود در این منطقه تصور مىکرد، اما آنچه در حوادث روزهاى آغازین جنگ در این منطقه گذشت نشان داد محاسبات ارتش عراق چقدر اشتباه بوده است و آنان به ویژه در سوسنگرد اسیر مقاومت مردمى و نیروهاى پارتیزانى و نامنظم شهید چمران شدند.

دشمن بعثى پس از اشغال بستان سعى کرد از دو سمت شمال کرخه و جاده بستان به سوسنگرد پیشروى کند، اما با اجراى آتش توپخانه نیروهاى ایرانى واحدهاى عمل کننده دشمن عقبنشینى کردند و پس از چندى دشمن مجدداً آماده پیشروى شد که نیروهاى سپاه پاسداران به مقابله با آنان پرداختند و با انهدام چندین دستگاه تانک دشمن، متجاوزان بعثى مجبور به عقبنشینى دوباره شدند.

دشمن که قصد داشت علاوه بر شمال و غرب از سمت شرق نیز سوسنگرد را مورد تهدید قرار دهد به تلاش خود جهت تصرف جاده حمیدیه به سوسنگرد ادامه دادند و در تاریخ 27 مهرماه 1359 مجدداً به سوى این جاده هجوم برد، اما مقاومت رزمندگان مانع پیشروى دشمن شد و پس از متحمل شدن تلفات سنگین ناچار به عقبنشینى شدند.

نیروهاى بعثى پس از این ناکامى پیشروى خود را از سمت شمال و غرب سوسنگرد ادامه دادند و در همین روز از تپههاى اللهاکبر به طرف سوسنگرد حرکت کردند و در کنار رود کرخه در فاصله دو کیلومترى سوسنگرد مستقر شدند. از سمت غرب هم دشمن تا منطقه دهلاویه پیشروى کرد، اما نیروهاى مدافع جمهورى اسلامى ایران با حمله به قواى تا دندان مسلح مستقر در شمال سوسنگرد تعدادى از نیروها و تجهیزات آنها را منهدم کردند.

دشمن در 29 مهرماه، با پشتیبانى 20 تانک مسلح از سمت تپههاى اللهاکبر به طرف موضع نیروهاى خودى هجوم آورد. این روند با پیشروى دشمن از 15 آبان ماه 1359، به سمت سوسنگرد آغاز شد. دشمن از سمت غرب با استفاده از 7 دستگاه تانک و نیروهاى پیاده از طریق پل «سابله» قصد تصرف دهلاویه و پیشروى به سمت سوسنگرد را داشت که با مقاومت مدافعان این منطقه مجبور به عقبنشینى شد.

در شرق سوسنگرد نیز نیروهاى پیاده بعثى با حمایت 15 دستگاه تانک و نفربر به طرف جاده حمیدیه سوسنگر حرکت کردند. این اقدامات دشمن همزمان با زیر آتش قرار دادن جاده حوالى «کوت سیدنعیم» صورت گرفت که سبب ممانعت از هرگونه تردد شد.

در همین حال نیروهاى ارتش بعث با آگاهى از حضور قابل توجه مدافعان در شهر سوسنگرد به گلوله باران این منطقه پرداخت که در نتیجه تعدادى از خانههاى مسکونى مردم بىگناه سوسنگرد تخریب شد و با ادامه حملات آتش توپخانه دشمن بر سر مردم بىدفاع و کشتار آنان بسیارى از مردم اقدام به خروج از شهر کردند.

دشمن پس از تحمل تلفات گوناگون در مناطق مختلف و به تلافى این تلفات سنگین سوسنگرد را زیر آتش شدید خود قرار داد.

از22 آبانماه 1359، فعالیت دشمن بعثى در جبهه سوسنگرد شدت یافت. از ساعات اولیه 23 آبانماه، ارتش بعث با آتش سنگین توپخانه و بمباران هوایى، سوسنگرد را به شدت مورد حمله قرار داد و با توجه به مقاومت شدید مدافعان دشمن از سمت جنوب به جاده حمیدیه سوسنگرد پیشروى کرد و سپس روستاى ابوحمیظه در سه کیلومترى سوسنگرد را به محاصره درآورد و50 نفر از مدافعان را به اسارت گرفت و روستا را بهطور کامل تصرف کرد.

در حالى که مدافعان در تمام محورهاى سوسنگرد مقاومت مىکردند، نیروهاى بعثى با تجهیزات کامل و آتش توپخانه به پیشروى خود ادامه مىدادند. پس از درگیرىهاى فراوان و به شهادت رسیدن تعدادى از مدافعان سوسنگرد زمانى که با فرا رسیدن شب از شدت حملات دشمن کاسته شد، رزمندگان با بر جاى گذاشتن تعدادى از پیکرهاى شهدا به سمت سوسنگرد عقبنشینى کردند و بدین ترتیب سوسنگرد از همه سو در محاصره کامل ارتش بعث قرار گرفت.

نظامیان عراقى در ساعت 17 روز 24 آبان ماه، از سمت غرب به 4 کیلومترى شهر رسیدند. با پیشروى دشمن از سمت جنوب، جاده هویزه مسدود شد و این در حالى بود که لحظه به لحظه تعداد شهدا افزایش مىیافت. مدافعان سوسنگرد با تحمل سختى فراوان مجروحان را به سمت کنار رودخانه حمل  و از طریق جاده خاکى به حمیدیه و سپس اهواز منتقل کردند.

جهت جمعآورى و سازماندهى نیروهاى باقیمانده در شهر، مرکز فرماندهى به یکى از مساجد منتقل شد. در حالىکه شهر از همه سو محاصره شده و زیر آتش بمب و گلوله قرار داشت، چندین تانک عراقى به سمت مسجد جامع شهر که مقر نظامى مدافعان سوسنگرد بود نزدیک مىشد اما از سوى دیگر در جلسهاى با حضور فرماندهان ارتش، سپاه و ستاد جنگهاى نامنظم و نماینده حضرت امام در شوراى عالى دفاع و استاندارى خوزستان طرح شکست حصر سوسنگرد آماده مىشد.

این عملیات صبح روز 26 آبان ماه، آغاز شد و همزمان با اجراى آتش توپخانه روى عقبه دشمن، نیروهاى عمل کننده با پیشروى به موازات جاده، روستاى ابوحمیظه را آزاد کردند و با حمایت نیروهاى هوانیروز و انهدام تانکهاى ارتش بعث محاصره جنوب و شرق نیز شکسته شد. فتح سوسنگرد بعدها مقدمه فتح بستان و سپس هویزه تا مناطق مرزى شد.