ویژه‌برنامه‌های بزرگداشت آزادسازی سوسنگرد در آذربایجان شرقی

تعرض اصلی به محور سوسنگرد در روزهای 6 و 7  مهرماه 1359 آغاز شد و تقریباً 26 آبان همان سال حصر شکسته و سوسنگرد با شجاعت رزمندگان اسلام آزاد شد. خوشبختانه اولین اعزام نیروهای آذربایجانی نیز به جبههی سوسنگرد بود با فرماندهی شهید والامقام نادر برپور. سپس شهدایی چون علی تجلایی فرماندهی نیروهای آذربایجانی را در شکست حصر سوسنگرد بر عهده گرفتند و مقطعی نیز جانباز سرافراز حاج ناصر بیرقی که مدت زمان مدیدی را کنار مدافعین آذربایجانی سوسنگرد بودند، مسئولیت هدایت این نیروها را بر عهده داشتند.

جا دارد اینجا یادی نیز کنیم از مدافعین و فرماندهان بومی خود شهر سوسنگرد. همچنین شهید گرانقدر دکتر چمران که با گروه جنگهای نامنظم در کنار سایر رزمندگان، از شهر دفاع کرده و صحنههای ماندگاری را خلق نمودند. حتماً باید یادی کنیم از شهید محراب، آیتالله مدنی که نقش بیبدیلی را در پیگیری شکست حصر سوسنگرد داشتند. همهی این موارد دست به دست هم داد تا نقشههای دشمن برای نفوذ از این محور نقش بر آب شود.

- در طول جنگ شاهد آن بودیم که نیروهای آذربایجانی در تمام مناطق حساس جنگ، از سوسنگرد و خرمشهر تا کردستان و سایر مناطق جنگی حضور فعالی داشتند؛ دلیل این حضور و مشارکت فعالانه چیست؟

به برکت انقلاب و فرهنگ نشأت گرفته از مکتبمان هر نقطه از این کشور اسلامی مثل ناموس ماست. به نظر من علاوه بر اصل فوق، موقعیت جغرافیایی منطقهی آذربایجان و فرهنگ حاکم بر آن باعث شده که مردم آن خطّه دارای روحیهی سلحشوری و آزادیخواهی باشند و هیچ ظلمی را بر نتابند. همین روحیه سبب میشد تا فرزندان این خطه از ایران اسلامی نیز همانند سایر اقوام، چه در حوادث قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب اعم از حضور در اتفاقات کردستان، دفع نقشههای گروهکهای مختلف، حوادث و جریانات هشت سال دفاع مقدس، نقشهای فعال و اکثراً اصلی را بازی کنند و نگذارند آسیبی به کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی وارد شود.

- با مروری بر خاطرات مدافعین سوسنگرد به این واقعیت میرسیم که رابطهی معنوی محکمی بین رزمندگان آذربایجان و آیتالله مدنی برقرار بوده است، نظر شما در این مورد چیست؟

در آنزمان اعزامها و عزیمت رزمندگان به جبهه با بدرقهی صمیمانهی امام جمعه و مردم خونگرم تبریز همراه بود. خاصه بچههایی هم که به سوسنگرد میرفتند توسط شهید والامقام آیتالله مدنی راهی میشدند و همین امر سبب میشد تا با روحیهی غیر قابل وصفی روانهی جبهههای نبرد شوند. اکثر رزمندگان و مدافعین سوسنگرد، از این بدرقهها بهعنوان بهترین روزهای زندگی خود یاد میکنند. انس و الفت بالایی میان رزمندگان با آن شهید محراب برقرار بود. در سوسنگرد هم اگر با مشکل حادی روبهرو میشدند، سعی میکردند موضوع را خدمت آیتالله مدنی برسانند و نهایتاً آن تماس شهید تجلایی باعث شد تا آیتالله مدنی وضعیت جبههی سوسنگرد و نگرانی خود را به حضرت امام منتقل کنند و امام (ره) دستور سرنوشتساز خود، خطاب به "بنیصدر" را صادر نمودند و فرمودند؛ "باید تا 24 ساعت حصر سوسنگرد شکسته و آزاد شود و امکانات در اختیار رزمندگان و مدافعین سوسنگرد قرار گیرد".

- از لزوم گرامیداشت ایام آزادسازی شهر سوسنگرد برایمان بگویید و بفرمایید اهم فعالیتهای ستاد گرامیداشت استان آذربایجانشرقی شامل چه برنامههایی خواهد بود؟

همانطور که مستحضرید روزهایی مانند سوم خرداد و 31 شهریور بهعنوان نماد روزهای دفاع مقدس، هر ساله گرامی داشته میشود. در کنار این مناسبات، چون حماسهی آزادسازی سوسنگرد نیز از زوایای مختلف برای ما و دشمن از اهمیت بالایی برخوردار بود، سعی بر این شده تا با اجرای برنامههای متعدد و متنوع یاد جانفشانیهای آن روزها نیز گرامی داشته شود. هر چند مدت زمانی در شناسایی ابعاد این حماسهی ماندگار غفلت شد و فقط بهصورت بومی در آن استان برنامههایی در این راستا اجرا میشد، ولی تقریباً از سال 1386 با توجه نسبی که به موضوع و لزوم گرامیداشت آن انجام گرفته، برنامههای متنوعی در خوزستان و استانهای دخیل در آزادی سوسنگرد انجام میپذیرد تا شاید بتوان گوشهای از واقعیات آن ایام را منعکس کرد.

البته نکتهی مهم این است که باید رشادت و جانفشانیهای آنزمان رزمندگانی که در سوسنگرد با وجود کمبود امکانات جنگیدند و نگذاشتند وجبی از خاک ایران دست دشمن بیفتد، در همان حس و حال بیان شود. مدافعان این شهر که واقعاً شهر عاشقان شهادت بود، عاشقانی که بی هیچ چشمداشتی و با دست خالی فقط به امید شهادت و محافظت از ایران اسلامی، پای در راه گذاشته بودند.

در این راستا امسال نیز ستادی برای برنامهریزی گرامیداشت آن ایام در استان تشکیل و برنامههایی نیز مصوب شده است که از آن جمله میتوان به همایش مدافعان جبههی سوسنگرد و تجلیل تعدادی از این عزیزان، رونمایی کتاب، تولید و پخش ویژهبرنامههای صدا و سیما (میزگرد، مصاحبه و ...)، انتشار نشریه، اجرای نمایشهای خیابانی، دیدار با خانوادههای معظم شهدای آذربایجانی مدافع سوسنگرد، غباررویی و عطرافشانی گلزار شهدا علیالخصوص شهدای آزادسازی سوسنگرد، سخنرانی فرماندهان قبل از خطبههای نماز جمعه و برنامههای دیگر اشاره نمود که انشاءالله در آن ایام اجرا خواهد شد.

- حرف آخر؟

اگر امروز دستگاهها و ارگانهای مختلف هزینههایی را متحمل میشوند و فعالیتهایی را انجام میدهند تنها میتوانند گوشهای از آن حماسهها را بیان کنند، چرا که ما نمیتوانیم فضای حاکم بر آن ایام را امروزه بهصورت کامل بازسازی کنیم.

برای یک لحظه متصور شوید که انقلاب اسلامی تازه به پیروزی رسیده است. دشمنان از همهی جهات میخواهند این نهال نو پا را مورد حمله قرار دهند. جوانان این مرز و بوم با کمترین امکانات در پی دفاع هستند. ارتش انسجام کافی را ندارد. آیا میتوان این تصاویر را امروزه بازسازی و بهطور کامل به نسل حاضر منتقل کرد؟ خیر؛ ولی امیدواریم با ورود چهرههای فرهنگی، هنری، ادبی و افراد دخیل در این اتفاقات، بتوانیم تنها گوشهای از این رشادتها را به نسل حاضر و آینده برسانیم و بگوییم که مدافعان سوسنگرد و رزمندگان هشت سال دفاع مقدس چه مظلومانه از ایران اسلامی دفاع کردند. روحشان شاد و راهشان پررهرو باد.